یکى از اساسى ترین اهداف تشکیل خانواده، تربیت نسل صالح است. از آنجا که فرزند، میوه زندگى و ثمره ازدواج است، تربیت و پرورش او براى والدین، از اهمیت بسیار بالا برخوردار است.

اطلاعات کتاب

درباره کت

کتاب حکمت نامه کودک

یکى از اساسى ترین اهداف تشکیل خانواده، تربیت نسل صالح است. از آنجا که فرزند، میوه زندگى و ثمره ازدواج است، تربیت و پرورش او براى والدین، از اهمیت بسیار بالا برخوردار است. از سوى دیگر، زیربناى شخصیت انسان و بهترین زمان براى تربیت، دوران کودکی او است؛ از این رو، سؤال مهم این است که تربیت سعادت بخش چیست و شیوه تربیت صحیح، کدام است؟ در احادیث معصومان(ع) آموزه هاى حکیمانه اى در این باره وجود دارد که مى تواند راه گشاى خانواده ها و دست اندرکاران تربیت کودک باشد.
این کتاب، با هدف ارائه این آموزه ها به علاقه مندان، و در سه بخش اصلى بنیاد تربیت کودک، حقوق فرزندان و وظایف کودک سامان یافته است.
گزیده و ترجمه ها:
شکوفه های زندگی، محمّد محمّدی ری شهری، قم: دار الحدیث، چاپ اوّل، ۱۳۹۴ ش، پالتویی، ۹۲ ص، فارسی؛
تربیة الطفل فی الإسلام، محمّد محمّدی ری شهری، قم: دار الحدیث، چاپ سوم، ۱۳۹۴ ش، وزیری، ۱۹۲ص، عربی؛
حکمت نامه کودک، محمّد محمّدی ری شهری، قم: دارالحدیث، چاپ ششم، ۱۳۹۴ ش، رقعی، ۲۲۷ ص، فارسی؛
 ، ترجمه حکمت نامه کودک، محمّد محمّدی ری شهری، ترجمه: حکیم جان کمال اف، قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی، چاپ اوّل، ۱۳۹۰ ش / ۲۰۱۲ م، رقعی، ۲۳۱ ص، تاجیکی؛
ترجمه تربیة الطفل فی الاسلام، محمّد محمّدی ری شهری، ترجمه: معاونت بین الملل مؤسسه دارالحدیث، قم: دارالحدیث، چاپ اوّل، ۲۰۱۰ م، وزیری، ۳۲۸ ص، انگلیسی؛
، ترجمه حکمت نامه کودک، محمّد محمّدی ری شهری، ترجمه: احمد غزالی، اندونزی: الهدی، چاپ اوّل، ۲۰۰۹ م، رقعی، ۲۶۴ ص، اندونزیایی؛
 ترجمه حکمت نامه کودک، محمّد محمّدی ری شهری، ترجمه: جمال الدین شکوراف، قم: مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی، چاپ اوّل، ۱۳۸۸ش / ۲۰۰۹ م، رقعی، ۲۷۲ ص، ترکی آذری.
پيش گفتار
«رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَ جِنَا وَذُرِّيَّـتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا» . [۱]
فرزند شايسته ، خواسته طبيعى و فطرى همه انسان هاست . همه آرزو دارند فرزندانى سالم و صالح داشته باشند ؛ فرزندانى كه روشنى بخشِ ديده و شادى بخش جان آنها باشند . حتّى انسان هاى ناشايسته نيز دوست دارند فرزند آنها خوب و شايسته باشد .
امّا همّت پرورش يافتگان در مكتب قرآن ، از اين خواست طبيعى فراتر است . آنها مى خواهند نه تنها فرزندانشان خوب و شايسته باشند ؛ بلكه مى خواهند فرزندان آنها در كنار خانواده ، پيشوا و سرمشقِ انسان هاى شايسته بشوند . آنان ، در مقام نيايش به خداى مهربان چنين مى گويند :
«رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَ جِنَا وَذُرِّيَّـتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا .
پروردگارا! به ما از همسران و فرزندانمان ، آن ده كه مايه روشنى چشمان ما باشد، و ما را پيشواىِ پرهيزگاران گردان» .
مسئله مهم اين است كه : چگونه مى توان به
اين آرزوى بلند ، دست يافت و زمينه اجابت اين دعا را در مورد فرزندان فراهم ساخت ؟
پاسخ اين است كه پرورش فرزند شايسته ، بر سه ركن اساسى استوار است . اين اركان عبارت اند از :
۱ . خانواده شايسته
۲ . رعايت حقوق كودك
۳ . وظيفه شناسى كودك .
حكمت نامه كودك ، رهنمودهاى قرآن و پيشوايان اسلام را درباره اين اركان ، در سه بخش ارائه مى نمايد .
بخش اوّل ، شامل چهار فصل است و در آن ، مسئوليت جامعه اسلامى در ساماندهىِ خانواده هاى شايسته ، نقش وراثت در خوش بختى فرزند ، نقش تغذيه پدر و مادر در سلامت و سعادت فرزند ، و نقش چگونگى انعقاد نطفه در آينده فرزند از زبان پيشوايان اسلام ، بيان مى شود .
در بخش دوم ، حقوق كودك از نگاه اسلام ، در شش فصل ارائه مى گردد :
فصل اوّل ، درباره حقوق نوزاد است ، اين حقوق عبارت اند از : ۱ . بزرگداشت تولّد ، ۲ . غسل ولادت ، ۳ . اذان گفتن در گوش راست و اقامه گفتن در گوش چپ ، ۴ . كام برداشتن با آب فرات و تربت سيّدالشهدا ، ۵ . انتخاب نام نيكو ، ۶ . تراشيدن سر و صدقه دادن هم وزن آن طلا يا نقره ، ۷ . عقيقه كردن ، ۸ . ختنه كردن .
فصل دوم ، درباره حقوق كودك شيرخوار است . اين فصل ، رهنمودهاى پيشوايان اسلام درباره تغذيه كودك از شير مادر و يا دايه شايسته و ضرورت احترام به احساسات نوزاد را بيان مى نمايد .
در فصل سوم ، تعليم و تربيت كودك ، به عنوان مهم ترين حقوق كودك ، مورد بررسى قرار مى گيرد و نكات مهمّى درباره اهميّت تعليم و تربيت كودك و مسئوليتى كه دولت اسلامى و خانواده ها در اين زمينه دارند (از مهم ترين چيزهايى كه هنگام تربيت كودك ، ضرور است و تربيت جنسى او و از همه مهم تر ، روش تربيتى اسلام) ا
در فصل چهارم ، اخلاق تربيت ، مانند : مهربانى با كودك ، احترام به كودك ، سلام كردن به كودك ، عدالت رفتارى ميان فرزندان ، وفا به وعده داده شده به كودك و شاد كردن او ، به عنوان حقوق تربيتى كودك ، مطرح مى شود .
در فصل پنجم ، توجّه مربّيان به نقش آرايش و ارضاى حسّ زيبايى طلبى كودك ، و همچنين نقش بازى در رشد كودك ، جلب مى گردد .
در فصل ششم ، تأكيد بر دعا براى فرزندان و نهى از نفرين كردن آنها ، بيانگر نقش تربيتى دعا در كنار برنامه ريزى و تلاش است . لذا از آن به عنوان يكى از حقوق كودك ، ياد مى شود . دعاى امام سجّاد عليه السلام براى فرزندانش كه در پايان اين فصل آمده ، رهنمود ارزنده اى براى خانواده هاى مسلمان است .
بخش سوم ، اختصاص به وظايف كودك دارد . بر مربّى شايسته ، لازم است علاوه بر انجام دادن وظايفى كه در بخش اوّل و دوم اين مجموعه آمده ، زمينه وظيفه شناسى كودك را نيز فراهم سازد . اين بخش ، در چهار فصل ، رهنمودهايى را در زمينه وظايف شخصى كودك ، وظايف او در برابر پدر ، مادر ، آموزگار ، بزرگ تر از خود و دوستان ، تقديم مى دارد .
گفتنى است كه مخاطبان حكمت نامه كودك ، عبارت اند از : خانواده ها ، مربّيان امور تربيتى كودكان و پژوهشگران تعليم و تربيت كودك . بنا بر اين ، كودكان ، مخاطب مستقيم اين مجموعه نيستند .
نكته ديگر ، اين كه تلاش كرده ايم حكمت نامه كودك ، جامع متنِ مهم ترين رهنمودهاى قرآن و احاديث اسلامى در زمينه آموزش و پرورش كودك باشد . همچنين ، تحليل ها و توضيحات لازم درباره اين موارد ، بدان افزوده گرديد .
امّا بى ترديد ، شرح اين حكمت ها ، نياز به كتاب هاى مستقل در زمينه هاى مختلف مسائل تربيتى كودكان دارد . از اين رو ، اين مجموعه مى تواند سرمايه فرهنگى ارزنده اى براى تهيّه كنندگان كتاب هاى ويژه تعليم و تربيت كودكان باشد .
سپاس و تقدير صميمانه خود را به تمام همكاران عزيز و بزرگوارى كه در «پژوهشكده علوم و معارف حديث» ، مرا در تأليف و تحقيق اين اثر مفيد و ارزشمند يارى دادند ، بويژه فاضل ارجمند جناب آقاى عبّاس پسنديده ـ كه افزون بر همكارى در تدوين ، ترجمه احاديث اين مجموعه را به عهده داشتند ـ تقديم مى دارم و از خداوند منّان ، براى همه آنان ، پاداشى درخور فضل حضرتش ، مسئلت دارم .
ربّنا! تقبّل منا، إنّك أنت السميع العليم .

ناشر : انتشارات دارالحدیث