کتاب نماز

هر دستگاهی برای کارکردن، از ذخیرۀ انرژی خود استفاده می‌کند و به ‌منظور پُرکردن ذخیرۀ مصرف ‌شده، بایستی جایگاهی برای پُرکردن داشته باشد. سفرۀ غذایی که بر سر آن می‌نشینیم ایستگاه تغذیۀ جسمی ماست و نمازی که می‌خوانیم ایستگاه تغذیۀ روانی و روحانی ما. گویی ارتباط با پروردگار تقویت‌کننده‌ای است که با یک نماز، باتری دل را پر می‌کند. گاه به‌دلیل اشکالاتی، نیرورسانی و پرشدن باتری تخلیه‌شده انجام نمی‌شود. به‌عبارت‌دیگر، دستگاه در شارژ است، اما شارژ نمی‌شود. نماز هم این‌چنین است: «لَا صَلَوةَ اِلا بِحُضُورِ القَلبِ»؛ نماز بدون حضور قلب، نماز نیست. مهم در شارژ قرارگرفتن و شارژشدن است.

کتاب حاضر، مجموعه‌ای از چند گفتار حضرت آیت‌الله حائری شیرازی(ره) دربارۀ نماز و فلسفه و آثار آن است که  به ‌زیبایی، آثار فردی و اجتماعی این عمود خیمۀ دین را بررسی کرده‌اند.

موضوعاتی که در این کتاب بیان شده است: معنای «ذکر» بودنِ نماز، تفاوت ذکر با تلقین و تقلید و القاء، نماز؛ عامل تبدیل ایمان به یقین، نماز برای سلب عادت است، نماز شویندۀ غفلت‌های اجباری، کارکردهای مختلف ذکر در انسان‌ها، رابطۀ داخل و خارج نماز، نماز؛ هماهنگ‌کنندۀ اعتقاد و عمل، تفاوت تأثیر نماز و سایر عبادات بر انسان، ریشه‌های عدم حضور قلب در نماز، نماز و ولایت، هدف از جعل ولایت، اقامۀ نماز است، نماز عامل تحکیم ولایت و ولایت عامل نتیجه‌بخش بودن نماز است، چرا ولایت، «شرط قبولی» نماز و سایر اعمال است؟، کفر به طاغوت؛ مقدمۀ نماز و خودسازی، نماز و اجتماع، نماز، موجب آگاهی و حرکت درونی و اجتماعی، عناصر اصلی نماز، نماز حافظ تمام فضائل، نماز؛ شکر حاکمیت دین و مایۀ دوام آن       ، نماز؛ انتقال از طبیعت به فطرت، نماز دستگاه حراست انسان از فحشا و منکر، چرا اوقات نماز به پنج وقت تقسیم شده است؟، آداب خروج از منزل و ورود به مسجد، خلاصه‌ای از فلسفۀ اذکار و افعال نماز، بزرگی خدا؛ اولین یادآوری در نماز، مایۀ رستگاری بودن نماز، حمد و تمرکز در نماز و....

برش هایی از کتاب «نماز» نوشته آیت الله حایری شیرازی(ره)

انسان مسلمان باید همیشه در حال مبارزه با طاغوت و شیطان خود باشد. محل نماز را هم که محراب گفته‌اند، به این خاطر است که انسان در سنگر مبارزه با شیاطین است. بنابراین، وقتی‌که قبولی همۀ اعمال منوط به قبولی نماز است و محل نمازگزار هم حربگاه انسان و شیطان است، پس زندگی همه‌اش سنگر مبارزه با طاغوت و شیطان می‌باشد.

آیات زیادی وجود دارد که می‌گوید اگر نماز درست شود حکومت، جهاد، زکات، ایثار، وفای به عهد و...، همه از برکت نماز درست خواهند شد و در صورت آسیب‌دیدن نماز، همۀ فضایل از دست می‌روند. اگر همۀ فضایل اسلامی را به دانه‌های تسبیح تشبیه کنیم، نماز یکی از آن‌ها نیست؛ بلکه بند تسبیح است. هریک از این فضایل اگر آسیب ببیند یک دانۀ تسبیح ناقص شده است؛ اما نماز اگر آسیب دید، همۀ دانه‌های تسبیح از دست می‌روند.

نماز به انسان معرفت و قُرب می‌دهد، این قُرب باعث می‌شود تا معرفت فرد به قُبح اعمال بد و معرفت او به جلوۀ اعمال صالح زیادتر شود. وقتی معرفت انسان به قُبح سیئه شدید شد، خود این معرفت، انسان را از سیئات بازمی‌دارد. چون نماز قُرب‌دهنده‌ است، انسان را از فحشا و منکر بازمی‌دارد. معنای قُرب این است که انسان به آنچه بینش الهی است، نزدیک شود.

نماز کلام خداست و می‌تواند قلب را شفا داده و بیماری‌های انسان را برطرف کند. چه نمازی قدرت چنین کاری دارد؟ نمازی که بر مبنای حُب و عشق و ولایت الهی باشد می‌تواند انسان را هدایت کند. نمازی نماز است که از محبت سرچشمه گرفته و از روی اکراه نباشد و محبت الهی را در دل فزونی دهد.

مولف : آیت الله حائری شیرازی

ناشر : انتشارات نشر معارف