کتاب حاضر، خلاصه ای از کتاب معراج السعاده اثر گرانقدر شیخ عباس قمی می باشد.
معراج السعاده، کتابی در اخلاق اسلامی با رویکرد عقلی و نقلی، تألیف ملا احمد نراقی (نراقی ثانی)، فرزند ملا محمد مهدی نراقی. این کتاب را میتوان تلخیص فارسی کتاب جامع السعادات دانست که در آن مباحث اخلاقی با روش عقلی بیان شده است.
سخن مؤلف درباره معراج السعاده :
محدث قمی در مقدمه اثر، کتاب معراج السعاده را بهترین کتاب در زمره کتب اخلاقی میشمارد که بر همگان لازم است آن را به همراه داشته باشند. او سپس توضیح میدهد که چون کتاب معراج، کَثیر الحَجْم و پُر وزن است و برای مردم، حمل آن سخت و مشکل، پس آن را به صورت مختصر در ضمن چند مقام آورده است.
بخشهای کتاب
محدث قمی، کتاب را در سال ۱۳۳۲ق و زمانی که در مشهد سکونت داشته، نگاشته است و یک مقدمه و دو باب و یک خاتمه را در بر دارد.
باب اول: اسباب انحراف از طریق پسندیده و حصول اخلاق ناپسند و بیان قوای نفس انسانی؛ و در این چند فصل است:
فصل اول: در بیان قوای روح
فصل دوم: در بیان لذت و الم قوای روح
فصل سوم: در بیان وظایف هر یک از قوای روح
فصل چهارم: در بیان رذایل قوای روح
فصل پنجم: در بیان افراط و تفریط در هر یک از صفات.
باب دوم: در تفصیل اخلاق حسنه و رذیله، فوائد و مفاسد آنها و چگونگی کسب اخلاق حسنه و معالجه اوصاف مذموم، و مشتمل است بر پنج مقام:
مقام اول: در بیان آن چیزی که متعلق به قوه عامله وهمیه که عدالت به معنی اعم باشد، یعنی میانه روی در جمیع امور
مقام دوم: در بیان معالجه اخلاق ذمیمه که متعلق است به قوه عاقله
مقام سوم: در بیان صفات رذیله و اخلاق حمیده که متعلق است به قوه غضبیه
مقام چهارم: در بیان آنچه که متعلق است به قوه شهویه از رذایل و فضایل و راههای تحصیل آنها
مقام پنجم: در بیان صفاتی که متعلق است به سه قوه عاقله و غضبیه و شهویه، یا دو قوه از این سه قوه ازرذایل و فضایل
خاتمه: مواردی که طالب تهذیب نفس، باید در نظر داشته باشد.