کتاب صرف متوسطه زبان قرآن

«مجموعه آشنايى با زبان وحى» براى انجام اين مهم تدوين گرديده و اميد دارد که براى علاقه‌مندان به آيات، روايات و منابع اسلامى سودمند باشد.

صرف متوسطه

گذشته از ضرورت فراگيرى زبان عربى، فهم معانى عميق قرآن، درک مفاهيم عالى و معانى والاى روايات و دعاها، مناجات‏هاى پيشوايان بزرگوار اسلام نيز مبتنى بر فراگيرى زبان عربى است و زبان عربى، چونان پلى است که بدون گذر از آن، هرگز به ساحل معانى عميق و ژرف روايات و گفتار پيشوايان معصوم(ع)نخواهيم رسيد.

 از اين گذشته، برقرارى ارتباط و ایجاد تفاهم بين تمامى مسلمانان به ويژه مسلمانان عرب با يادگيرى زبان عربى به خوبى ميسّر خواهد بود و اين گام بزرگى در راه آشنايى مسلمانان جهان با يکديگر است و زمينه ترقّى و پيشرفت اسلام و مسلمانان را فراهم می‌آورد.

 از طرف ديگر، از آنجا که بسيارى از واژه‏هاى زبان عربى با کلمات زبان فارسى ممزوج شده، آموزش زبان عربی در فراگيرى و گسترش ادبيّات فارسى نيز بسيار مؤثر خواهد بود.

«مجموعه آشنايى با زبان وحى» براى انجام اين مهم تدوين گرديده و اميد دارد که براى علاقه‌مندان به آيات، روايات و منابع اسلامى سودمند باشد.

مقدمه کتاب زبان قرآن: صرف متوسطه: دوره متوسطه (۱) لإمام الصادق(علیه السلام): تَعَلَّمُوا الْعَرَبـِیَّهَ فَإِنـَّها کَلامُ اللَّهِ الَّذی یُکَلِّمُ بِهِ خَلْقَهُ. عربى را فرا گیرید; زیرا کلام خداوندى است که با آن، با بندگان خود سخن گفته است. هدایت و سعادت انسانها، بدون تردید در گرو فهم و عمل به دستورهاى روج بخش قرآن و فرامین مفسران واقعى کلام وحى، یعنى امامان معصوم علیهم السلام است که براى فهم کلام وحى، ابتدا باید زبان آن را فهمید. زبان قرآن، عربى است: (إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ قُرآناً عَرَبِیّاً) (۲) وبدیهى است که براى آشنایى با این زبان، شناخت کلمات عربى و کیفیت ارتباط آنها با یکدیگر بسیار مهم است. علمى که ما را در فهم ساختمان و معانى کلمات و ارتباط آنها با یکدیگر کمک مى کند، علم صرف و نحو است. کتاب حاضر، حلقه اوّل از حلقه هاى سه گانه مباحث صرفى در مجموعه آشنایى با زبان قرآن است که نقشى پایه اى براى دو مرحله بعد (صرف متوسط و عالى) و جنبه مقدماتى براى مباحث نحوى وبلاغى دارد. در این کتاب، سعى شده است یک دوره کامل مباحث مقدماتى صرف در قالب سى درس وسه بخشِ مقدمات، فعل و اسم ارائه شود که در بخش مقدمات، تصویرى جامع واجمالى از علم صرف و در دو بخش دیگر، توضیح وتفصیل آن آمده است. مباحث، به گونه اى تنظیم شده که در هر جلسه درسى (با زمان ۵۰ دقیقه) یک درس قابل ارائه است; البته بعضى از درسها مانند فعل مضارع، بخشى از معتلات، ضمایر و … به جهت اهمیت و یا حجم بیشتر آنها، مى تواند در دو جلسه تدریس شود.   ویژگى هاى کتاب حاضر با توجه به مقدماتى بودن آن عبارتند از: ۱ ـ سعى شده است مباحث با سهولت و روانى ارائه گردد; به طورى که استادان محترم براحتى مى توانند مجموع مباحث هر درس را آموزش دهند. ۲ ـ مباحث کتاب با ترتیب منطقى و به صورت دسته بندى، همراه با جدولها و نمودارهاى مناسب تنظیم شده است. ۳ ـ در پایان هر یک از بخشهاى فعل و اسم، بر تجزیه کلمات قرآنى تأکید و محصلان با روش تجزیه جدولى آشنا مى شوند. ۴ ـ در این کتاب، از ده ها آیه و روایت با مضمون هاى بلند به عنوان تمرین استفاده شده تا صرف پژوه، علاوه بر آشنایى با زبان قرآن و سنت در خلال فراگیرى قواعد صرفى، با واژه ها، مضامین و محتواى آیات و روایات انس بگیرد و همگام با آموختن صرف، قرآن و حدیث را نیز بیاموزد.   * نکته و یادآورى الف) با توجه به تأثیر شگرف و اهمیت پیش مطالعه، قبل از حضور در کلاس و انجام مباحثه و بحث طرفینى بر روى درسها، ضرورى است که صرف پژوهان عزیز به دو امر مذکور توجه خاص داشته، استادان محترم نیز از هرگونه راهنمایى و تشویق آنان دریغ نورزند. ب) بر کسى پوشیده نیست که تمرین و مرور مباحث، نقش اساسى در فراگیرى هر زبان از جمله عربى دارد، به همین جهت، بدون حل کامل پرسش و تمرین هر درس، هیچگاه نباید به درس بعد منتقل شد. در پایان هر یک از بخشهاى سه گانه کتاب، مناسب است استادان محترم با اختصاص حداقل یک جلسه به مرور درسها، پرسشها و تمرینهاى حل شده بپردازند. ج) از آنجایى که هدف نهایى از مباحث صرفى، آشنایى با منابع و متون دینى و فهم دستورهاى روح بخش اسلام است و غرض از این فهم، عمل به مقتضاى بلند آنهاست، شایسته است استادان محترم، ضمن توضیح و تبیین نکات اعتقادى، اخلاقى و تربیتى آنها، دانش پژوهان را به عمل به مضامین آنها تشویق کنند. در پایان ضمن آرزوى توفیق وافر براى مشتاقان آشنایى با کلام پر فروغ الهى، از خوانندگان تقاضا داریم با ارسال آراء و پیشنهادهاى سازنده خود، ما را در رهینِ عنایت خویش قرار دهند.

  والسلام علیکم و رحمه اللّه قـم 

۱۵ تـیـر مـاه ۱۳۷۷ 

مولف : حجت الاسلام حمید محمدی

ناشر : انتشارات دارالعلم