کتاب معارف و اخلاق

کشفُ المَحَجّة لِثَمَرة المُهجَة کتابی در وصایا و موعظه‌های اخلاقی به زبان عربی، نوشته علی بن موسی بن جعفر بن طاووس معروف به سید بن طاووس(درگذشت ۶۶۴ق). این کتاب، حاوی مجموعه‌ای از وصایا و سفارش‌های رفتاری و اخلاقی ابن طاووس به فرزندانش محمد و علی است. کشف المحجه در ۱۵۹ فصل گردآوری شده است. خود مؤلف، کتاب را تلخیص کرده و دو ترجمه فارسی نیز از آن عرضه شده است.

درباره مؤلف

نوشتار اصلی: سید بن طاووس

سید رضی الدین علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید بن طاووس، (۵۸۹-۶۶۴ق) از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) از بزرگترین عالمان شیعه و نویسنده کتاب‌های بسیاری است. وی استاد بزرگانی همچون علامه حلی و پدر او (شیخ یوسف سدیدالدین) است. او به سبب اخلاق نیک و خصلت‌های اخلاقی بسیار، تقوا و مراقبه فراوان، حالات عرفانی و کراماتش به جمال العارفین معروف و مشهور است.

نام کتاب

مولف در فصل ۱۳ می‌گوید: نام کتاب را «کشف المحجة لثمرة المهجة» نام گذاری کردم. وی همچنین دو نام دیگر «إسعاد ثمرة الفؤاد علی سعادة الدنیا و المعاد» و «کشف المحجة بأکف الحجة» را برای این کتاب ذکر می‌کند.

محتوای کتاب

سید بن طاووس در این کتاب که نگارش آن را در سال ۶۵۰ هجری آغاز کرده،در ۱۵۹ فصل تنظیم نمودده که هر بخش شامل شرح و توصیه‌هایی با مضامین تربیتی و اخلاقی است. سید ابن طاووس با استفاده از آراء تربیتی‌اش که برگرفته از قرآن، نهج البلاغه و اسلاف صالحه‌اش می‌باشد اصول عقاید و فروع دین را به فرزندان خود می‌آموزد.

برخی فصول کتاب

مؤلف در فصل اول به بیان شرف نسب خویش پرداخته و در فصول بعدی به بیان سال ولادت، تولد دو فرزندش محمد و علی و نیز سال تألیف این کتاب و نیز علت اختصاص این کتاب به فرزندش محمد و غیره مبادرت ورزیده است.

در فصل پانزدهم راههای شناخت خداوند را بیان و در فصل بعد به دقت و تأمل در سه کتاب نهج البلاغة و کتاب مفضل بن عمرو و اهلیلجه سفارش اکید نموده است.

از بخش ۱۴۳ تا ۱۵۰ را به فواید علم فقه و معرفی کتب بزرگان و خودش در ابواب مختلفی پرداخته و در مورد عبادات پنجگانه نماز، زکات، روزه، حج و جهاد، مطالب مفید و عمیقی بیان می‌کند.

تلخیص و ترجمه

فیض کاشانی این کتاب را خلاصه نموده و بر بعضی از فقرات آن تعلیقاتی نگاشته است و این خلاصه را «تسهیل السبیل بالحجة فی انتخاب کشف المحجة لثمرة المهجة» نام نهاده است.

ترجمه فارسی این کتاب نیز از سوی چند تن از مترجمین از جمله اسداللّه مبشری با عنوان «کشف المحجة یا فانوس» به چاپ رسیده است. ترجمه دیگر از محمدباقر شهیدی گلپایگانی با نام «برنامه سعادت» است.

مولف : سید ابن طاووس

ناشر : انتشارات جلوه کمال