کتاب نردبان آسمان

نردبان آسمان گزارشى كامل از مثنوى مولوى به نثر است. در اين گزارش ضمن اينكه يكايك ابيات مثنوى لحاظ گرديده است.

نردبان آسمان گزارشى كامل از مثنوى مولوى به نثر است. در اين گزارش ضمن اينكه يكايك ابيات مثنوى لحاظ گرديده است فقط به معنى كردن ابيات بسنده نشده بلكه جان كلام مولانا به‌صورتى روان و پيوسته به نثر درآمده است، به‌طورى كه علاقه‌مندان به مثنوى با خواندن اين كتاب مى‌توانند مطمئن باشند كه مثنوى را از آغاز تا انجام خوانده‌اند. در اين گزارش بخشهاى داستانى مثنوى از بخشهاى غيرداستانى تفكيك شده است و اشارات و تلميحاتى كه مولانا به كار برده است به حدّ لازم توضيح داده شده است.

در جلد دوم، مآخذ قصص و تمثيلات مثنوى با آخرين يافته‌هاى پژوهشگران روزآمد شده و پيشينه قصّه‌هايى كه مولانا در مثنوى آورده است از منابع اصلى نقل شده است.

شریفی درباره "نردبان آسمان" می نویسد: «این کتاب شرح مثنوی نیست. گزارشی از مثنوی به نثر است که شاید بتوان آن را برگردان تفسیری مثنوی دانست. کوشیدم با «نوشتن» برای خواننده ای که نه مثنوی خوان متخصص است و نه کاملا بیگانه با مثنوی، خواندن دقیق مثنوی را محقق کنم. یکی از وجوه تمایز این کتاب روش کار نویسنده است که ابتدا کوشیده معنی و مفهوم نهفته در هر بیت را دریابد و آنگاه آن را به زبانی حتی الامکان روشن بیان کند از این رو، ضمن لحاظ کردن تمام ابیات، هر «پاره معنایی» در مثنوی را یک واحد تلقی کرده و به صورت پاراگرافی آورده و از آوردن معنی ابیات و دنبال هم کردن آنها پرهیز کرده است. این روش بیش تر به ترجمه آزاد شبیه است که به مقتضای آن مفاهیم تکراری یا جزئیاتی که لازمه نظم است تکرار نمی شود و تمرکز روی انتقال جان کلام است.

یکی از مهم ترین عوامل در فهم مثنوی دریافت اشارات مولانا به آیات و احادیث و روایات است. از این رو، شریفی کوشیده جهت روشن شدن پیشینه قصه ها و تمثیلات مثنوی در "نردبان آسمان" پیوستی را تدارک ببیند تا جامع پژوهش های مأخذشناسی مثنوی باشد. شریفی برای تفکیک بخش های داستانی از بخش های غیر داستانی و تعلیمی - که کاری است دشوار و ممکن است بر معنای ابیات هم اثر بگذارد - با تغییر در اندازه قلم متن کوشیده خواننده ارتباط راحتی با کتاب داشته باشد.

شریفی در خلال متن منثور، برخی از ابیات را برگزیده و نقل کرده تا ارتباط خواننده با نظم مثنوی قطع نشود. او سه دسته ابیات را نقل کرده: ابیاتی که حاوی اندیشه ای نغز یا فکری درخشان است، ابیات مثلی، ابیات ساده و زیبا و پاره هایی از مناجات ها.

• نظر برخی از اساتید در مورد این اثر : 

اين اثر در رديف اوّل شرحهاى موجَز مثنوى قرار دارد و هيچ دوستدار مولوى و پژوهنده مثنوى از آن بى‌نياز نيست.( بهاءالدّين خرّمشاهى)

طرح اين كار و چگونگى گزارش مثنوى را به نثر، سَخته و پخته يافتم. نشانه سختگى طرح همين بس كه هيچ دقيقه و نكته‌اى از تعليم مثنوى و ساختار عظيم آن كتاب ناديده نمانده است. پيداست كه انجام اين كار جز با اِشراف تمام بر مثنوى و بهره‌گيرى از شرحها و پژوهشهاى مرتبط با آن و برخوردارى از ذوق، دقّت و صرف وقت و تحمّل و تأمّل بسيار و بارها خواندن و حكّ و اصلاح ميسّر نمى‌شود. همه برافزوده‌ها كه با علائم ويژه نشان داده شده است بجا و بايسته و مؤثّر در فهم مطلب و جلب‌كننده توجّه خواننده و با كلّ ساختار هماهنگ است. پاورقيها نيز با دقّت چندسويه تهيّه شده است و نياز خواننده را به‌درستى برآورده مى‌سازد بى‌آنكه خللى در گزارش منثور و معنى و پيام مثنوى وارد كند. بدون هيچ‌گونه مبالغه‌اى من كتاب را با لذّت تمام خواندم ــ لذّتى كه از يك اثر چندوجهى و درهم تنيده و پُركشش مى‌توان برد. ( دكتر محمّد سروَر مولايى)

با نردبان آسمان پلّه‌هايى را پيمودم و ميان راه در اتراقها با مناظر زيبا و نكته‌هاى باريك روبرو شدم. بخش «پيوست» (حاوى پيشينه قصّه‌ها و تمثيلات مثنوى) واقعآ جايش خالى بود. در اين بخش محمّد شريفى از قريب يكصدوپنجاه مأخذ استفاده كرده است كه برخى چون تاريخ طبرى، تفسير طبرى، روض الجنان و روح الجنان، و روضة الصّفا هركدام چندين مجلّد است. فى الواقع او اطّلاعات موجود در يك كتابخانه را در يك جلد جمع كرده است. ( دكتر توفيق ه . سبحانى )

مولف : محمد شریفی

ناشر انتشارات نشر نو