کتاب صحیفه سجادیه تر جمه علامه شعرانی

در انتهای دعای ۴۸ صحیفه سجادیه، استاد علّامه شعرانی مطلبی را در خصوص “دعا کردن” بیان می‌فرماید. در اینجا  ابتدا مطلب ایشان را عیناً می‌آوریم و بعد از آن حاشیۀ آیت‌الله شريعتمداری (رضوان‌الله‌تعالی‌علیه) بر مطلب ایشان را بیان می‌کنیم:

? علامه شعرانی قدس سره:

  دعا کردن به هر لفظ که انسان بخواهد جایز است و هیچ یک از علما خواندن دعای غیر مأثور را حرام و بدعت نشمرده‌اند. و گروهی در زمان ما بر خویش سخت گرفته و از خواندن دعاهای بی‌اسنادی که در کتب ادعیه است، پرهیز می‌کنند و روایتی را دلیل آوردند که مردی از پیش خود دعایی ساخت و بر حضرت محمد باقر علیه‌السلام عرضه داشت و آن حضرت او را نهی فرمود. اما نهی آن حضرت را باید حمل کرد بر اولویت دعاهای مأثور، نه تحریم غیر مأثور، و شاید دعای آن مرد متضمن معنی ناروایی بود و آن را دلیل بر منع هر دعا نتوان قرار داد. و به تواتر توان ثابت کرد که عباد و زهاد سلف به نظم و نثر، دعا و ثنا بسیار کردند و کسی عمل آنان را زشت نشمرد. و شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه زیاراتی برای حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها آورده و گفته‌است: خود من این زیارت را ساختم چون زیارت مأثور برای آن حضرت نیافتم.

و زیارت معروف به مفجعه و دعای عدیله و دوازده امام خواجه نصیرالدین طوسی و دعای صباح از این قبیلند. بلکه خواندن دعایی که از مشایخ صوفیه و علمای اهل سنت منقول است اگر متضمن سخن باطل نباشد نیز جایز است و اشعاری که بلغا در مناجات حضرت باری تعالی ساختند در این حکم است و برای ثواب توان خواند، بالجمله چنان که شاعر گوید:

هیچ ترتیبی و آدابی مجوی … هرچه میخواهد دل تنگت بگوی

با این حال دعای مأثور افضل است و دعای غیر مأثور حرام نیست و البته کسی آن را به قصد ورود نمی‌خواند.

.

.

.

??‌ آیت الله شریعتمداری(رضوان‌الله‌تعالی‌علیه):

در این تعلیقه تخلیط و اغراء است؛ زیرا این مطلب که هر کس بخواهد خدا را می تواند بخواند و از او حاجت بخواهد صحیح و مسلّم است و آیۀ کریمه ادعونی استجب لکم … بر آن دلالت دارد؛ و امّا اینکه -هیچ آدابی و ترتیبی مجوی- صحیح نیست. چنانکه در ابیات قبل این بیت مولوی شبان را معرفی کرده است که خدا را جسم می‌دانسته است و به هر حال در کلام مرحوم شعرانی تحریک عوام به سوی صوفیه و اهل بدعت است و ما خواننده را به کلام محدث قمی (ره) در ذیل زیارت وارث ارجاع می‌دهیم.