کتاب حریت و فضل الهی سلسله مباحث اعتقادی جلد هشتم

این کتاب دو موضوع حساس بداء و تردد خداوند را موردبحث قرار داده است.

عنوان بخش اول «بسط ید الهی» است و همان‌طور که از این عنوان پیداست در پی آن است که بازبودن دست خداوند در عالم تکوین را باتکیه‌بر ادله تثبیت کند. در فصل اول این بخش، درباره‌ی بداء سخن رفته است. ابتدا در باب اهمیت اعتقاد به بداء بحث شده و سپس برای تثبیت جایگاه آن از روایات مهم «إِنَّ لِلَّهِ عِلْمَيْنِ ...» کمک گرفته شده است. سپس درباره‌ی امور غیر قابل بداء و نیز اموری که خداوند بداءناپذیری آنها را اعلام فرموده، سخن گفته شده است. همچنین بحث راهیابی بداء در مقدرات شب‌های قدر مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم، سخن از تردد خداوند است. این مسئله‌ی الهیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است چون یک‌سوی آن نسبت دادن حالت شک و تردید به خداوند می‌باشد و برای حل این مشکل، تلاش‌های بی‌نتیجه‌ای نیز صورت گرفته است. اما با رویکرد معارفی معلوم می‌شود که هم می‌توان به اصول توحیدی در مورد خداوند وفادار ماند و هم به معنای حقیقی کلمه تردد را به خداوند نسبت داد. با این رویکرد صحیح جزءبه‌جزء حدیث شریف «مَا تَرَدَّدْتُ فِی شَیْءٍ ...» مورد موشکافی قرار گرفته است. در فصل سوم بحث سؤال‌برانگیز سعادت و شقاوت گشوده شده و نسبت آن با اختیار انسان مورد کاوش قرار گرفته است.

در بخش دوم سخن بر سر فضل الهی به اهل ایمان است به این منظور، در فصل اول درباره‌ی ارزش ایمان نزد خداوند گفتگو شده است. در فصل دوم این نکته تشریح شده که دین، موهبت خداوند است و به محبوب‌های پروردگار عطا می‌شود. دانستن این راهبرد الهی باب رفتار صحیح و مؤمنانه را با کسانی که بی‌بهره یا کم‌برخوردار از هدایت‌اند می‌گشاید. فصل سوم درباره‌ی روح ایمان بحث کرده که در روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام به تأیید مؤمن با آن تصریح شده است. در پایان در فصل چهارم درجات مختلف ایمان و عوامل مؤثر در آن موردتوجه قرار گرفته است و نهایتاً درباره‌ی محک خوردن ایمان با آزمون‌های سخت، بحث درگرفته است.