کتاب عقلانیت شهود جلد دوم

از مهمترین شرح های فصوص الحکم ابن عربی، می توان به شرح قیصری اشاره کرد که به دلیل قلم روان و استادانه او در تعلیم عرفان مورد توجه قرار گرفت و در حوزه های علمیه، کتابِ درسیِ عرفانِ نظری شد. 

بیان قیصری درباره نیاز تعینات به کلی طبیعی دلیل فلسفی نیاز کلی طبیعی به تعینات منوعه و مشخصه ابتنای مدعای قیصری بر مبانی عرفانی. ضرورت رعایت تعبیر اهل نظر در گفت‌وگوهای مفهومی نیاز وجود به حیثیت تعلیلیه و بی‌نیازی از حیثیت تقییدیه تنبیه آخر تنبیه سوم. اثبات وجوب حقیقت وجود از طریق سلب امکان از وجود نقض برهان به وجودهای امکانی. پاسخ اوّل: ظهور بودن وجود ممکن. پاسخ دوّم: برهان بر عدم‌ناپذیری وجود پاسخ سوم: برهانی دیگر بر عدم‌ناپذیری وجود موجود و معدوم شدن ماهیت به معنای ظهور و خفای آن نقد اوّل: استناد قبول عدم به وجودهای مقید ضرورت موطن واحد در تناقض... نقض دو استدلال قیصری بر عدم ناپذیری وجود مطلق جمع‌بندی نقد اول. نقد دوم. ابتنای برهان بر تحقق مصداق وجود مطلق نسبت عقل مفهومی با مشهودات اهل معرفت خلط مفهوم و مصداق قائلان به اصالت ماهیت خلط مفهوم و مصداق در برهان قیصری. مغایرت اثبات مصداق برای مطلق وجود و وجود مطلق نقد سوم. تکرار نشدن حد وسط در برهان قیصری حقیقت اضافهٔ اشراقی در فلسفه و عرفان بازگشت حدوث و قدم به ظهور و خفا اشارات وجوب وجود مطلق بررسی براهین سه‌گانهٔ عبدالرزاق کاشانی بر وجوب وجود مطلق برهان اول سید حیدر آملی بر تحقق وجود مطلق خلط مفهوم و مصداق در برهان اول. برهان دوم مرحوم سید حیدر آملی. نقد برهان دوم سید حیدر آملی. بررسی برهان سید حیدر آملی بر وحدت وجود مطلق بررسی براهین پنج‌گانه ابن فناری بر وجوب وجود مطلق برهان اول. برهان دوم. برهان سوم. برهان چهارم. برهان پنجم. نقل اشکالات ده‌گانهٔ اهل نظر در عبارات ابن فناری سهم اهل معرفت و شواهد قرآنی در کوشش اهل نظر توفیق صدرالمتألّهین در تثبیت مدعای اهل معرفت مقدمات فلسفی لازم برای اثبات وحدت شخصی وجود بسیط الحقیقة و نامتناهی بودن واجب تعالی دلیل بساطت واجب تعالی. اشکال اثبات توحید از طریق صرف الشیء وحدت شخصی وجود از مسیر بساطت وجود كافی نبودن ارجاع علیت به تشأن برای اثبات وحدت شخصی وجود ارتقاء مباحث فلسفی با اثبات وحدت شخصی وجود خطابات قرآنی به حسب مراتب سلوک.. تأثیر نامتناهی بودن واجب در تشکیک و علیت تأثیر نامتناهی بودن واجب در جواهر، اعراض و وجود رابط وجود رابط و محدودیت وجود واجب.. بررسی جمع وحدت و کثرت از طریق تداخل وجودات دلیل عقلی تداخل. تناسب عقل و نقل و تفاوت نقل و شریعت استشهاد به نقل برای دخول وجودی واجب نقد هماهنگی نامحدود بودن وجود با دخول در وجودهای محدود اشکالات دلایل نقلی دخول ذات الهی در وجود اشیا علم صعب و مستصعب.. نفی دخول خالق در مخلوق در بیان امام رضا علیه السلام محور اتحاد موضوع و محمول. ضابط تمییز صفات ذات و فعل. برهان عقلی بر نفی دخول ذات در اشیا دخول فیض واحد الهی در موجودات بدون اتحاد و امتزاج بیان امام رضا علیه السلام در نفی دخول ذات و استناد دخول به مخلوقات محدود بودن شیء متصف به دخول. جمع دلایل عقلی و روایات نفی کنندهٔ دخول با دیگر روایات تقریر نادرست قاعده بسیط الحقیقه اشکالات واردشده بر تقریر ناصواب قاعده بسیط الحقیقه تبیین محور دلیل در برهان بسیط الحقیقه حکایت مفاهیم ماهوی از دو حیثیت وجدان و فقدان خصوصیت مفاهیم مساوق و غیر مساوق استفاده از احکام مفاهیم ماهوی برای اثبات قاعدهٔ بسیط الحقیقه انواع ترکیب‌های ماهوی و مدار نفی ترکیب در قاعدهٔ بسیط الحقیقه ترکیب ماهیت و وجود. ترکیب وجدان و فقدان. عبارت صدرالمتألهین دربارهٔ بسیط الحقیقه چگونگی دلالت مغایرت دو قضیهٔ ایجابی و سلبی با بساطت پاسخ اشکال اوّل بر برهان بسیط الحقیقه پاسخ اشکال دوم. پاسخ اشکال سوم. عینی بودن ترکیب وجود و عدم مقارن. حضور کمال موجود ناقص در هویت وجود کامل حضور کمال موجود ناقص در هویت وجود کامل سلب کمال موجود کامل از موجود ناقص... وساطت بساطت برای اثبات نامحدود بودن واجب ضرورت پاسخگویی از اشکالات بسیط الحقیقه برای اثبات وحدت شخصی وجود بررسی ادعای ترکیب ذهنی واجب در موارد هفت‌گانه نفی اتصاف واجب به ترکیب ذهنی. اتصاف ماهیت به ترکیب خارجی و ذهنی مساوقت مفاهیم حاکی از واجب.. نفی ترکیب ذهنی واجب از انواع هفت‌گانه ترکیب معنای ترکیب ذات و صفات ذاتی واجب ترکیب از ماهیت و وجود. اطلاق ماهیت به معنای «مابه الشی هوهو» بر واجب ترکیب از ما به الاشتراک و ما به الامتیاز ترکیب از ذاتی و عرضی. نفی ترکیب از جوهر و عرض... ترکیب از «جنس و فصل» و «ماده و صورت ذهنی» دلالت نداشتن صدق مفاهیم متکثر بر ترکب مصداق بیان امیر مؤمنان علیه السلام در صیانت واجب از هر نوع ترکّب بررسی دیدگاه حکمای پس از صدرا در اثبات وحدت وجود وحدت وجود در بیان محقق لاهیجی. عبارات محقق لاهیجی دربارهٔ وحدت وجود توجیه وحدت وجود بر مبنای ذوق تأله محقق دوانی رسالهٔ وجودیهٔ حکیم جلوه رسالهٔ مرحوم رفیعی قزوینی دربارهٔ وحدت وجود ارزیابی انتقادی رساله مرحوم رفیعی قزوینی ابتناء وحدت وجود بر نامتناهی بودن واجب شرایط دلالت عدم وجدان بر عدم وجود بیان علامه شعرانی دربارهٔ وحدت شخصی وجود و حکم شرعی آن استفاده علامه شعرانی از نهج البلاغه برای اثبات وحدت وجود کافی نبودن ارجاع علیت به تشأن برای اثبات وحدت شخصی وجود اثبات وحدت شخصی وجود از دو راه وجوب ازلی و اطلاق ازلی طرح فقهی مسأله وحدت شخصی وجود دلیل مرحوم محمدحسین کاشف الغطاء بر وحدت شخصی وجود منتج نبودن مقدمات دلیل. ناکامی دلیل از اثبات وجوب و اطلاق ذاتی اشکال نقضی نسبت به دلیل. علامه طباطبایی (رحمه الله) و طرح وحدت شخصی وجود به‌عنوان اولین مسأله فلسفی ضرورت ازلیه اصل واقعیت.. تبیین واقعیت‌های مقید در ظل واقعیت مطلق بیان علّامه طباطبایی در اصول فلسفه استحالهٔ اقامه برهان نسبت به ذات الهی در بیان علامه تقریر برهان علامه با استفاده از بطلان سفسطه اثبات وجوب، عدم تناهی و وحدت واقعیت، با برهان علامه مبادی تصوری و تصدیقی برهان علامه طباطبایی «وجود» و «واجب» اوّلین مسألهٔ فلسفی در برهان علامه برهان صدیقین و عرفان صدیقین علامه طباطبایی جایگاه بحث از موضوع علم عرفان. مفاهیم حاکی از موضوع علم عرفان نظری برتری مفهوم «حق» و «واقعیت مطلق» برای موضوع علم عرفان مراتب سه‌گانهٔ ظهور «اصل واقعیت» و راه‌های اثبات آن مبدأ عدم تناقض به عنوان اوّل الاوایل در قضایا اثبات «واقعیت مطلق» با استفاده از مبدأ عدم تناقض مطابَق قضایای حملیه، شرطیه موجبه و سالبه مصداق بالعرض قضایای سالبه راه‌های علم به وحدت شخصی وجود. وحدت وجود در آیات قرآنی. وحدت شخصی وجود در روایات.. استعمال لفظ وجود در روایات.. دلایل عقلی و نقلی بر کثرت.. حکم عقل نسبت به تعارض مستقر حکم ارشادی نقل نسبت به تعارض مستقر چگونگی نقض دلیل عقلی با مشهودات حسی راه عقلی جمع وحدت شخصی وجود با کثرت ناتمام بودن جمع بین وحدت و کثرت در کلام سعدی تمثیل به آینه در کلام امام رضا علیه السلام برای جمع بین وحدت و کثرت قابل تقلیل نبودن صورت مرآتی به نور تفاوت نگاه عرفی و عقلی به آینه کلام عین القضاة دربارهٔ تمثیل به آینه ویژگی‌های آیت بودن مخلوقات نسبت به خالق جعل بسیط آیت بودن مخلوقات.. آثار تمثیل به آینه خلاصه مطالب مربوط به آینه تفریع نفي کثرت تشکيکي وجود نفی کلی طبیعی و عرض عام بودن وجود حمل وجود مطلق بر وجودات مقید دلیل بر وحدت و عینیت اشكال از دو طریق بر قول به اشتراک لفظی وجود پاسخ قیصری از اشکال تشکیک.. اثبات تشكیک در مظاهر هستی. چگونگی راهیابی تشکیک در مظاهر وجود چگونگی اتصاف وجود به وصف کلّیت.. سرّ حمل مفهوم عام وجود بر وجودات خاصه احکام گوناگون برای شیء واحد به لحاظ‌های مختلف وحدت طبیعت انسانی و تفاوت افراد آن اشارات اصطلاحات متعدّد برای تشکیک.. تشکیک در مظاهر در عرفان نظری. نفی تشکیک در هستی در عرفان نظری. چگونگی صدق مفهوم وجود بر هستی مطلق و مظاهر آن صدق و کذب و آیت بودن صور مرآتی. إشارة إلی بعض المراتب الكلّیة واصطلاحات الطائفة اشاره به بعضي از مراتب كلّي هستي مبادی تصوری مراتب تشکیکی مظاهر وجود حقیقت مطلقهٔ وجود و تعینات کلّی آن. وجود بشرط لا و مقام احدیت.. وجود بشرط جمیع اشیا و مقام واحدیت.. وجود لابشرط قسمی و نَفَس رحمانی. محمول تعیین کننده محور اتحاد و ذاتی و فعلی بودن وصف شمول هویت‌ ساری نفس رحمانی نسبت به فیض اقدس و مقدّس اعتباری نبودن اطلاق سعی وجود لابشرط وجود به شرط شیء خاص و اسم ظاهر و باطن مطلق و نسبی علم و اسم الاوّل، طبیعت و اسم الآخر اسم و اسم الاسم. اسم علیم و ربّ اعیان ثابته وجود به شرط کلیات اشیا، مرتبهٔ اسم رحمان و رب عقل اوّل عقل اوّل و جهات مختلف آن. اسم رحیم، و اجمال در عین کشف تفصیلی اسم محیی، ممیت و رب نفس منطبعه در جسم کلی، لوح محو و اثبات اسم قابل، رب هیولای کلیه، کتاب مسطور، رق منشور اسم فاعل، رب طبیعت کلی. اسم علیم، ربّ عقول و نفوس ناطقه روح، عقل، قلب و نفس در دو اصطلاح عرفانی و فلسفی اسم مصوّر، رب عالم خیال مطلق و مقید اسم ظاهر مطلق، رب عالم ملک.. انسان کامل جامع جمیع مراتب.. ﴿لَیسَ كَمِثلِهِ شیءٌ﴾، ﴿و للهِ المَثَلُ الاَعلیٰ﴾ ظهور کون جامع با وصف مربوبیت.. دو اصطلاح برای عماء و اطلاق عماء بر انسان کامل سبب اختلاف نظر دربارهٔ نهایت جامعیت انسان کامل اشارات نفی اطلاق مرتبه بر ذات واجب.. تبیین توحید و تربیت موحد، دو رسالت فن عرفان اتحاد خلیفهٔ الهی با مراتب ظهور آگاهی انسان کامل از شئون دیگران. تنبیه: تنبيه: نسبت صفات و كمالات با ذات در احديّت و واحديّت مطالب تنبیه دلیل قیصری بر بالذات بودن كمالات برای حقیقت وجود کاستی دلیل اثبات کمالات برای حقیقت وجود عینیت صفات با ذات و با یكدیگر در احدیت طرد تعینات مفهومی و مصداقی در احدیت مغایرت مفهوم ذات و صفات به اعتبار ذهن و عقل تفسیر «نفی صفات» در كلام علی علیه السلام... اشتراک لفظی یا معنوی صفات و كمالات در واحدیت اشتراک لفظی مشترک لفظی در علوم ادبی، فلسفی و عرفانی اشتراک لفظی کمالات وجود در اطلاق به تعینات ماهوی دلیل اشتراک معنوی کمالات وجود در اطلاق بر جهت مشترک اشیا چگونگی استناد اوصاف ذاتی و فعلی به واجب تعالی اشاره ترسیم اشتراک معنوی از طریق عموم مجاز و مانند آن فهرست ها فهرست آیات.. فهرست روایات فهرست اشعار فهرست اعلام. فهرست کتب.. فهرست منابع.

مولف : آیت الله جوادی آملی

ناشر : انتشارات اسراء