کتاب سلسله مباحث اخلاقی و حوزوی دوره 4 جلدی( آداب, آفات, احادیث, اخلاق)

اطلاعات کتاب

درباره کتاب

کتاب سلسله مباحث اخلاقی و حوزوی دوره 4 جلدی(( آداب الطلاب, آفات الطلاب, احادیث الطلاب, اخلاق الطلاب))

معرفی کتاب آداب الطلاب : 

مطالب این کتاب در مدت پنج سال به همت یکی از شاگردان این عالم ربانی، حجت الاسلام شاکر برخوردار فرید جمع آوری و تنظیم گردیده است. آداب و رسوم مطرح شده در این کتاب، از حالت دستورات خشک و آئین نامه ای خارج، و به صورت حکایات شیرین، و با زبانی ساده و بدون به کار بردن کلمات مشکل و سخت آورده شده است و در کنار آن بیش از ششصد حدیث با ذکر منابع و با اعراب گذاری و ترجمه آن به مناسبت های مختلف گنجانیده شده است.

برای این که این کتاب، بیشتر مورد استفاده و اطمینان خوانندگان محترم قرار گیرد، اسناد و مدارک آن اعم از احادیث و روایات و غیره، پس از تفحص و جستجو در میان کتب مختلف، در پاورقی ذکر شده است. در این کتاب اگر چه به بیان آداب و آفات طلبگی پرداخته شده است اما به جهت بیان روان و شیوای آن و نیز حکایات آموزنده می تواند مورد استفاده علاقمندان نیز قرار گیرد.

گزیده کتاب :

یکی از آداب مطرح شده در این کتاب که در بیان اهمیت نماز اول وقت می باشد از صفحه 379 جلد اول کتاب (آداب الطلاب) مرور می کنیم:

می گویند چرا شیعه نماز اول وقت نمی خواند.

برادران عزیز، اول اذان همه کارها را تعطیل کنید. اگر بازاری هستید، نمی خواهید مغازه را ببندید، داخل مغازه نماز بخوانید، یکی از بازاری ها، یک روز خودش در مغازه نماز می خواند و شاگردش را به جماعت می فرستاد و یک روز برعکس، اگر نمازت را اول وقت بخوانی خدا همه کارهایت را سر و سامان می دهد و در ضمن خواندن، حضور قلب را هم رعایت کن. باید حضور قلب را از خدا بخواهی. آیت الله سید عبد الهادی شیرازی قبل از تکبیره الاحرام، عرضه می داشتند: السلام علیک یا ابا عبد الله، این هم در حضور قلب موثر است. مطلب دیگر اینکه فکر کن آخرین نمازی است که می خوانی، آن وقت شروع به نماز کن و این خیلی تأثیر دارد.

گویند شخصی که اهل روستا بود سه کار داشت یکی اینکه گندمش را به آسیاب داده بود برای آرد کردن، و باید زود می گرفت، دوم اینکه الاغش گم شده بود و باید دنبال آن می رفت و سوم اینکه نوبت آب دادن زمینش بود و باید باغش را آب می داد، و در همان حال دید وقت اذان است، گفت حالا نماز را بخوانیم، خدا بزرگ است و توکل بر خدا کرد. نماز را که خواند شخصی آمد و گفت: فلانی گندم شما را آسیابان، اشتباها زودتر آرد کرده و من برایت آورده ام. چون مشغول تعقیبات نماز شد، شخصی سرش را داخل مسجد کرد و گفت باباجان چرا نیامدی باغت را آب بدهی، ما باغت را آب دادیم، نماز دوم را که خواند خواست برود شخصی دیگر آمد و گفت: این الاغ را دیدم که دارد می رود فهمیدم مال شما است، گرفتم و آوردم.

اگر سر ظهر پدرت تو را صدا بزند و تو همان موقع بگویی بله، می گوید: بیا پدر جان کارت دارم، ولی اگر بعد از ظهر بروی بگوئی: پدر جان ظهر مرا صدا زدید، چکار داشتید؟ پدر می گوید: الان جواب می دهی؟ من ظهر تو را صدا زدم. نماز هم چنین است یعنی خداوند اول ظهر صدا می زند قد قامت الصلوة ولی تو بعد بروی و بگوئی الله اکبر…

کتاب حاضر مجموعه سخنان و تجربیات عالم ربانی و معلم اخلاق , رئیس و موسس حوزه علمیه حضرت آیت الله حاج شیخ احمد مجتهدی تهرانی است که قریب 60 سال از عمر شریف خود را در جهت تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی سپری کرده اند. در این کتاب سعی شده که این آداب و رسوم , از حالت دستورات خشک و آیین نامه ای خارج و به صورت حکایات شیرین و با زبانی ساده و بدون به کار بردن کلمات مشکل و سخت آورده شود و در کنار آن بیش از ششصدحدیث با ذکر منابع و با اعراب گذاری و ترجمه آن به مناسبت های مختلف گنجانیده شده است

این کتاب جلد اول از کتاب هایی با عنوان سلسله مباحث اخلاقی و حوزوی است

برخی از عناوین کتاب عبارتند از:

• چهل حدیث در فضیلت تحصیل علم
• منزلت طلبه و عالم از نظر اسلام
• همه طلاب نیازمند  به استاد اخلاق هستند
• طلاب و نیت صحیح داشتن
• چند خصوصیت طلبه و روحانی
• طلاب و رابطه با اساتید خود
• حکایتی جالب از حضرت آیت الله مجتهدی

در بخشی از این کتاب می خوانیم :

توسلات استاد:حضرت استاد مجتهدی می فرماید: همانطور که گفتم علت موفقیت من همین مجالس توسل و روضه و سینه زنی در کنار درس های طلبگی است, از زمانی که طلبه بودم پنجشنبه ها در منزلمان روضه برقرار کردم , یعنی از سال1361 قمری که الحمدالله تاکنون ادامه دارد. استادمان شیخ علی اکبر برهان ( رحمة الله علیه ) در تهران مسجد لرزاده بودیم ایشان هفته ای یک شب سینه زنی برقرار می کردندو می فرمودند: من هر چه دارم از همان روضه ها و سینه زنی ها که برای اهلبیت علیهم السلام گرفته ام می باشد.الان هم هر روز در این حوزه علمیه در کلاس عمومی, روضه می خوانیم.شبها و روزها ی وفات و شهادت سینه زنی داریم و طلبه ها را با اهلبیت علیهم السلام پیوند ولایت می زنیم.

هرکس در این حوزه علمیه روزهای شهادت بگوید درس ما تعطیل است من از او راضی نیستم. بلکه روزهای شهادت درس ما عوض می شود, درس ما مبدل به روضه خوانی و سینه زنی و گریه می شود و این درس اصلی ماست و این ضرب, ضربا, درس فرعی است.

( کتاب آداب الطلاب / 238 و 239 )

جلد دوم :

از مجموعه چهار جلدی «سلسله مباحث اخلاقی و حوزوی»، آفات الطلاب نام دارد که مجموعه سخنان و تجربیات عالم ربانی و معلم اخلاق، حضرت آیت الله حاج شیخ احمد مجتهدی تهرانی است. ایشان قریب 60 سال از عمر شریف خود را جهت تعلیم و تربیت طلاب علوم دینیه سپری کرده اند. مطالب این کتاب در مدت پنج سال به همت یکی از شاگردان این عالم ربانی ، حجت الاسلام شاکر برخوردار فرید جمع آوری و تنظیم گردیده است. آداب و رسوم مطرح شده در این کتاب، از حالت دستورات خشک و آئین نامه ای خارج، و به صورت حکایات شیرین، و با زبانی ساده و بدون به کار بردن کلمات مشکل و سخت آورده شده است و در کنار آن بیش از ششصد حدیث با ذکر منابع و با اعراب گذاری و ترجمه آن به مناسبت های مختلف گنجانیده شده است.

برای اینکه این کتاب، بیشتر مورد استفاده و اطمینان خوانندگان محترم قرار گیرد، اسناد و مدارک آن اعم از احادیث و روایات و غیره، پس از تفحص و جستجو در میان کتب مختلف، در پاورقی ذکر شده است. در این کتاب اگر چه به بیان آداب و آفات طلبگی پرداخته شده است اما به جهت بیان روان و شیوای آن و نیز حکایات آموزنده می تواند مورد استفاده علاقمندان نیز قرار گیرد.

 گزیده کتاب :

طلاب علوم دینیه احتیاج به استاد اخلاق دارند. در غیر این صورت همان طور که آیت ا... می شویم، نفس اماره ما هم آیت ا... می شود، بلکه او آیت ا... العظمی می شود، پس باید یک استاد اخلاق باشد تا طلبه بداند که چگونه نفس را کنترل و سرکوب نماید.

 کتاب « آفات الطلاب » که برگرفته از سخنان و تلمّذ 15 ساله مولف از درس اخلاق و عرفیات طلبگی ایشان است ضمن بهره مندی از نوآوری و ابداع و تحقیقی بودن بحث های عنوان شده , به ارائه مطالب با زبان ساده و چکیده ای از تجربیات و مطالعات مستمر چندین ساله بر رفتار و کردار آن بزرگواران پرداخته و در دسترس طلاب محترم و مدیران مدارس و حوزه های علمیه قرار گرفته است. ضمنا در ابتدای کتاب تغریظ عالم ربانی و معلم اخلاق حضرت آیت الله مجتهدی آورده شده است. ایشان می فرمایند: «پس از آداب الطلاب, طلاب عزیز و گرامی حوزه ها و مدارس علمیه نیازمندند که بدانند چه چیزهایی مانع پیشرفت آنها خواهد بود... اینجانب ضمن توصیه به مطالعه هر دو کتاب امیدوارم خداوند متعال همه طلاب عزیز و شاگردان امام صادق علیه السلام را در این راه مقدس موفق بدارد.»

این کتاب جلد دوم از کتاب هایی با عنوان سلسله مباحث اخلاقی و حوزوی است

برخی از عناوین عبارتند از:

• نداشتن انگیزه الهی
• زود ازدواج کردن
• خوب درس نخواندن
• مربی اخلاق نداشتن
• ناراحت کردن پدر و مادر
• گناه سلب توفیق می کند
• نداشتن هم مباحث قوی

در بخشی دیگر  از این کتاب می خوانیم :

از جمله مواردی که به طلبه ضررو زیان می رساند و آفت این حرفه است , نداشتن معلم اخلاق است , زیرا با وجود دو دشمن قوی بشری, که یکی نفس اماره و دیگری شیطان , طبیعی است وقتی انسان شاهد ترقی علم و دانش خود باشد و هر روز جهل و نادانی او کمتر شود , خصوصا اگر خود را نشناخته باشد و با این دو دشمن دیرینه مبارزه نکرده باشد, بیشتر از دیگران در خطر انحرف قرار خواهد گرفت .

پس علم و دانش, همان وسیله نقلیه است و سرعت و قدرت آن , کبر و غرور ناشی از علم است و نبود مهارت و تجربه کافی, نداشتن معلم اخلاق است.به عبارت دیگر طلبه ای که معلم اخلاق نداشته باشد, مانند وسیله سریع السیری است که راننده آن از تجربه کافی بهره ای نبرده باشد, که باعث کشته شدن خود و دیگران خواهد شد. همچنانکه امیر مومنان علی علیه السلام فرمودند:« لغزش عالم , مانند شکسته شدن کشتی است که هم سرنشینان خود را غرق می کند و هم خودش غرق می شود.»

حضرت امام خمینی فرمودند« استاد اخلاق برای خود معین نمایید, جلسه وعظ و خطابه و پند و نصیحت تشکیل دهید, خودرو نمی توان مهذب شد, اگر حوزه ها همین طور از داشتن مربی اخلاق و جلسات پند و اندرز خالی باشد, محکوم به فنا خواهد بود...

( کتاب آفات الطلاب / صفحه 137 و 138 )

کتاب حاضر سومین جلد از سری کتاب های اخلاقی حوزه و حاصل مطالعه کتاب های احادیث شیعه و برخی از کتب مشهور اهل سنت است و کتاب های احادیثی که علمای حاضر در این زمینه زحمت کشیده و جمع آوری کرده اند. همچنین بازبینی احادیث و دروس اخلاقی عالم ربانی و معلم اخلاق مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی که مولف مدت 17 سال افتخار تلمذ در محضر آن بزرگوار را داشته است.این کتاب حدیثی دارای دو فهرست است که زندگینامه و احادیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در ابتدا و سپس به ترتیب نام چهارده معصوم علیهم السلام فهرست بندی شده است.

عناوین فهرست موضوعی نیز عبارتند از:

• اخلاق پسندیده
• اخلاق ناپسند
• پیرامون دنیا
• پیرامون ایمان
• پیرامون قیامت
• پیرامون علم
• پیرامون حکومت و سیاست
• موضوعات گوناگون

در بخشی از این کتاب می خوانیم:

مردی خدمت پیامبر اسلام صلی اله علیه و آله آمد و عرض کرد آیا به من اجازه می دهید که آرزوی مرگ کنم؟ حضرت فرمودند: مرگ چیزی است که چاره ای از آن نیست و مسافرتی است طولانی که سزاوار است برای کسی که بخواهد به این سفر برود ده هدیه با خود ببرد, پرسید آن هدایا کدامند؟

حضرت فرمودند: هدیه عزرائیل , هدیه قبر, هدیه نکیر و منکر, هدیه میزان, هدیه پل صراط, هدیه مالک جهنم, هدیه مالک رضوان, هدیه پیامبر صلی الله علیه و آله , هدیه جبرئیل , و هدیه خداوند متعال

اما هدیه عزرائیل که چهار چیز است: رضایت حق داران, قضای نمازها, اشتیاق به خدا و آرزوی مرگ و اما هدیه مرگ که چهار چیز است ترک سخن چینی, استبراء از بول, تلاوت قرآن و نماز شب و اما هدیه نکیر و منکر که چهار چیز است راستگویی, ترک غیبت, حق گویی, تواضع در  برابر همه و اما هدیه میزان که چهار چیز است فرو خوردن خشم, تقوای راستین, رفتن به سوی جماعت ها, و دعوت به سوی آمرزش الهی, و اما هدیه صراط که چهار چیز است اخلاص عمل , خوش اخلاقی, زیاد به یاد خدا بودن, و تحمل آزار دیگران و اما ...

(کتاب احادیث الطلاب / صفحه 249 )

کتاب  " اخلاق الطلّاب " برگرفته از بیانات معلم اخلاق حضرت آیت الله مجتهدی تهرانی به قلم شاکر برخوردار فرید. هدف نگارش کتاب طلابی هستندکه دسترسی به معلم اخلاق ندارند

 در مقدمه کتاب آمده است: کتاب حاضر که بخش اول از کتاب اخلاق الطلاب است درباره خود طلبه است یعنی ورود یک طلبه به حوزه علمیه که اولین مرحله از مراحل زندگی طلبگی اوست تا آخرین مرحله که مجبور می شود دنیای فانی را ترک نماید.هدف نگارش کتاب طلابی هستندکه دسترسی به معلم اخلاق ندارند که به آنهاشیوه عرفیات و اخلاقیات طلبگی را ضمن تعلیم و تعلم کتب حوزوی بیاموزند. در همه فصول سعی شده است داستان های آموزنده از علماء و فقها و بزرگان دین آورده شود تا تاثیرات بیشتری داشته باشد. ذکر این داستان ها سه امتیاز مثبت دارد, اول طرف مقابل با شنیدن داستان شیرین, به مانند تذکر مستقیم خجالت نمی کشد و یا احیانا عکس العمل نامناسب بروز نمی دهد. دوم : برای گوینده امر به معروف و نهی از منکر چنین تذکری که همراه با داستان باشد و بدون اینکه مستقیم او را نهی کند راحت تر به نظر می رسد, خصوصا اگر طرف مقابل جوان باشد و سوم به فرد خطاکار به وسیله ذکر داستان, ثابت می شود که عملا می توان گناه را ترک کرد و آن را کنار گذاشت.

این کتاب جلد چهارم از کتاب هایی با عنوان سلسله مباحث اخلاقی و حوزوی است و در 13 فصل تنظیم شده است

• فصل اول علم اخلاق
• فصل دوم طلاب و ورود به حوزه علمیه
• فصل سوم طلاب و نیت خالص داشتن
• فصل چهارم طلاب و شیوه درس خواندن
• فصل پنجم طلاب و دوری از گناه
• فصل ششم طلاب و لزوم داشتن معلم اخلاق
• فصل هفتم طلاب و احترام به اساتید
• فصل هشتم طلاب و عبادت و بندگی
• فصل نهم طلاب و تحمل سختی های زندگی
• فصل دهم طلاب و ساده زیستی
• فصل یازدهم طلاب و شرکت در مراسم عزاداری برای اهلبیت پیامبر صلی الله علیه و آله
• فصل دوازدهم طلاب و چگونگی معاشرت با مردم
• فصل سیزدهم طلاب و سیر و سلوک

در بخشی از این کتاب می خوانیم:

ناراحتی شیطان از شش خصلت مسلمانان

در روایت آمده است که روزی رسول اکرم صلی الله علیه و آله از راهی می گذشت و شیطان را دید که خیلی ضعیف و لاغر شده , از او پرسید چرا اینقدر ضعیف شده ای؟ عرض کرد, ای رسول الله از دست امت تو رنج می برم و در زحمت هستم, پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: مگر امت من با تو چه کرده اند که در رنج هستی؟

عرض کرد یا رسول الله شش خصلت دارند که من نمی توانم آنها را ببینم و تحمل کنم.

• اول : هر کجا که به هم می رسند سلام می کنند.
• دوم: چون به هم می رسند مصاحفه می کنند ( و به یکدیگر دست می دهند )
• سوم: از برای هر کاری که می خواهند انجام بدهند, « ان شاء الله » می گویند.
• چهارم: استغفار می کنند و با گفتن این جمله سعی و تلاش مرا باطل می کنند.
• پنجم: هر وقت نام مبارک تو را می شنوند بر تو صلوات می فرستند.
• ششم: در ابتدای هر کاری که می خواهند انجام دهند « بسم الله الرحمن الرحیم » می گویند.

( کتاب اخلاق الطلاب / صفحه 36 و 37 )

مولف : حجت الاسلام شاکر برخوردار فرید

ناشر : انتشارات لاهوت