سلسله جلسات اخلاق ، عرفان و معارف اسلامی حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی
موضوع علم اخلاق « روح انسان » است .
موضوع و غایت علم اخلاق
منشاء پیدایش رزایل اخلاقی
راه رسیدن به سعادت نهایی
غایت و آنچه نسبت به روح انسان است در آن هدف گیری می شود ، عبارت از « سیر تکامل روح انسان » است برای سیر روح انسان ، از اولین افق انسانیت که متصل به مرتبه حیوانیت است ، تا نهایت آن که متصل به افق ملکیت است را در نظر گرفتند .
در نظام آفرینش موجودی اشرف از انسان نداریم برای همین وقتی خلقت او کامل شد خداوند فرمود « فتبارک الله احسن الخالقین » و این شرافت به اعتبار « روح « انسان است .
از اینرو موضوع علم اخلاق ، شریف ترین موضوعات است ، چون مربوط به شریف ترین موجودات می باشد که با سیر الی الله که می کند ، تا خود را به نهایت برساند که این هم شریف ترین هدف هاست .
چون طلب انسان یعنی خواستن او بی نهایت است .از این رو شریف ترین موجود عالم خلقت وجود نازنین پیامبر اکرم فرمود :
بعثت لاتمم مکارم الاخلاق ، بعثت من برای بالا بردن سطح مکارم اخلاق است که شریف ترین موضوع و علم می باشد .
جلد 2«تادیب عقل» دومین جلد از مجموعه ی «اخلاق ربانی» اثری است مشتمل بر آموزه های «آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی» که در آن با نگاهی کامل و مجتهدانه به متون اسلامی و مشارکت عقل سلیم در فهم گزاره های دینی به بررسی مباحث اخلاقی پرداخته شده است.
این کتاب در 16 جلسه از مباحث معظم له در مبحث تادیب عقل با عناوین ذیل مطرح شده است:
مقدمه
جلسه اول: بررسی عقل و انحراف آن - راه علاج افراط در قوه عاقله - آفات دقت در مسائل شرعی و راه علاج آن و...
جلسه دوم: در باب شک - نقش عقل در ایجاد شک، ظن و یقین - انواع شک و منشا ایجاد آن - راهکار هایی برای معالجه شک و...
جلسه سوم: تفاوت میان شک و جهل بسیط - در باب یقین - فرق میان علم و یقین و...
جلسه چهارم: آثار دیگر یقین برای اهل یقین - ضرورت تاگذاری علم بر قلب - اشاره ای به مقام یقین امیرالمومنین علیه السلام.
جلسه پنجم: بررسی مراتب یقین - جذابیت امام علی علیه السلام - ذکر توسل.
جلسه ششم: اصول و مقدمات تحصیل یقین - رعایت اصل مقتضی نسبت به روح و...
جلسه هفتم: دعای ثمره توحید در فعل - مروری بر اقسام توحید در فعل - آفات توحید در فعل و...
جلسه هشتم: در باب خواطر نفسانیه - انواع خواطر و مبادی آن - انواع خطورات رحمانی و شیطانی و...
جلسه نهم: اهمیت و ضروررت توبه در شب قدر - حقیقت توبه و شرایط اساسی آن - حقیقت حسن ظن بالله و...
جلسه دهم: موج سازی قوای دورنی برای قلب - موج سازی قوای درونی برای قلب - چگونگی درگیری دو موج و غلبه آن ها و...
جلسه یازدهم: تذکری در رابطه با مباحث گذشته - بررسی تعابیر سبل و سبیل در قرآن کریم و...
جلسه دوازدهم: بررسی انواع صورت های ذهنی - استحقاق عقاب و پاداش صورت های ذهنی و ...
جلسه سیزدهم: مروری بر چند تذکر - راه های معالجه غفلت - معنا و حقیقت تفکر و تدبر و...
جلسه چهاردهم: بررسی مجاری تفکر - اهمیت و ضرورت معرفت نفس - اوصاف اهل تفکر - تقسیم بندی افراد مذهبی و...
جلسه پانزدهم: در باب مکر و حیله - نقش قوه وهمیه در ایجاد رذایل قوه عقلیه و...
جلسه شانزدهم: ادامه راه معالجه مکر و حیله - حدود مکر و حیله در جنگ و...
جلد 3 : این کتاب در 18 جلسه از مباحث معظم له در مبحث «تادیب غضب؛ خوف و رجاء» با عناوین ذیل مطرح شده است:
مقدمه: در باب قوای نفسانی انسان - انواع قوا در انسان و...
1: ارزش و کارکرد نیروی خشم - ارزش گذاری خشم در متون اسلامی و...
2: جایگاه بحث خوف در قوه غضبیه - معنای خوف و...
3: تالم از مرگ به خاطر بیم از نیستی - تالم مرگ به خاطر بیم از نقصان و...
4: رابطه بیم و امید با حکمت - رابطه بیم و امید با عمل انسان و...
5: شناخت عملی و کشفی در اسلام - ملاک ارزشمندی خوف و...
6: مصادیق دیگر خوف ممدوح از شی ء - معنای خوف از حجاب و...
7: مصادیق دیگر خوف ممدوح از سبب شی ء - ملاک حسن و قبح خوف و...
8: منشا عدم تحصیل خوف ممدوح - راه های معالجه غفلت و...
9: راه های تقویت نیروی عفت - سومین راه تحصیل خوف ممدوح و...
12: تاثیر کثرت معاصی بر سوء خاتمه - حالات قلب در لحظه ی مرگ و...
13: آثار خوف ممدوح در دنیا - ضرورت مجاهده با نفس و...
14: مقابله ی خوف ممدوح و مذموم - معنای رجاء و انواع آن و...
15: صورت های رجاء مذموم - رجاء حقیقی در نظر اسلام.
16: رجاء در رابطه با گناه و عمل نیک - ضرورت امیدوار بودن انسان و...
17: ضرورت ملازمه ی خوف و رجاء - اثر سازندگی خوف و رجاء و...
18: برتری رجاء بر خوف در آثار اسلامی - محبوب ترین بندگان در نزد خدا و...
جلد 4 : «تادیب غضب؛ نفس و اوصاف آن» چهارمین جلد از مجموعه ی «اخلاق ربانی» اثری است مشتمل بر آموزه های « آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی» که در آن با نگاهی کامل و مجتهدانه به متون اسلامی و مشارکت عقل سلیم در فهم گزاره های دینی به بررسی مباحث اخلاقی پرداخته شده است.
این کتاب در 15 جلسه از مباحث معظم له در مبحث «تادیب غضب؛ نفس و اوصاف آن» با عناوین ذیل مطرح شده است:
جلسه اول: کبر و صغر نفس - پیامدهای روحی و روانی صغر نفس و...
جلسه دوم: کبر و صغر نفس - آثار و پیامدهای ثبات نفس و...
جلسه سوم: کبر و صغر نفس - مایتعلق غیرت در شرع و عقل و...
جلسه چهارم: کبر و صغر نفس - توقف، تانی، وقار و سکینه؛ از آثار کبر نفس و...
جلسه پنجم: خودسازی - عدم امکان خودسازی با اتکا به قیل و قال مدرسه ای و...
جلسه ششم: سوء ظن - تفاوت عیب جویی با امر به معروف و نهی از منکر و...
جلسه هفتم: سوء ظن - چند تذکر راجع به رذیله سوء ظن و...
جلسه هشتم: خشم - رذیله اخلاقی غضب حالت خشم و...
جلسه نهم: خشم - حمل روایات نهی از غضب، بر حد افراطی خشم و...
جلسه دهم: خشم - آثار و پیامدهای خشم در انسان و...
جلسه یازدهم: خشم - کنترل خشم از راه تذکر و تفکر و...
جلسه دوازدهم: خشم - مهار خشم، نشانی از بزرگی روح و...
جلسه سیزدهم: خشم - کظم غیظ و...
جلسه چهاردهم: حلم - تفاوت کفو غشب با کظم غیظ در روایات و...
جلسه پانزدهم: حلم - حلم از مقوله کیفیات و...
جلد 5 : در این کتاب رذیله انتقام جویی که در اسلام وجود ندارد و سوء خلق، حقد، لعن، فحش، طعن از عوارض آن است، در مقابل فضایل عفو، رفق، مدارات، حسن خلق مورد بررسی قرار گرفته است.
این کتاب در 16 جلسه از مباحث معظم له در مبحث «تادیب غضب؛ نفس و حالات آن» با عناوین ذیل مطرح شده است:
جلسه اول: انتقام جویی - انتقام جویی رفتاری و...
جلسه دوم: ادله و شروط جواز پاسخ گویی به تجاوز های گفتاری - موارد افضلیت جوابگویی به تجاوزهای گفتاری و...
جلسه سوم: عفو و گذشت در اخلاق اسلامی - عفو در مسائل شخصی و اقسام آن و...
جلسه چهارم: موانع عفو در آثار اسلامی - راه های ایجاد آمادگی در روح برای عفو کردن و...
جلسه پنجم: عفو و گذشت در مسائل حکومتی - تفاوت غلیه دیدگاه الهی و مادی در مسئله فتح و پیروزی و...
جلسه ششم: عنف در گفتار و کردار - آثار و پیامدهای عنف و...
جلسه هفتم: جایگاه رفق در زندگی اجتماعی انسان - تاثیر رفق در عملکرد اقتصادی افراد و...
جلسه هشتم: رفق در روایات - مدارای با مردم در روایات و...
جلسه نهم: سوء خلق به معنای اخص - پیامدهای سوء خلق در روایات و...
جلسه دهم: سوء خلق به معنای اخص - حسن خلق به معنای اخص و...
جلسه یازدهم: پاداش های اخروی حسن خلق در روایات - رابطه حسن خلق با مسائل دنیوی در روایات و...
جلسه دوازدهم: حقد و کینه - پیامدهای زشت حقد در رابطه با روح انسان و...
جلسه سیزدهم: درمان رذیله حقد با داروی نصیحت - رابطه حقد، حسد و نصیحت در اخلاق و...
جلسه چهاردهم: پیامدهای چهارگانه خشم - نکوهش ضرب در اسلام و...
جلسه پانزدهم: لعن نامشروع - لعن مشروع و...
جلسه شانزدهم: دعای خیر برای برادران ایمانی - آثار دعای خیر برای دیگران و...
جلد 6 : چهارمین رساله از قوه قضبیه به بررسی رذیله بسیار خطرناک عجب پرداخته است، عجب به معنای خود بزرگ بینی و خود محوری. عجب نسبت به اعتقادات، ملکات نفسانی، علم و تواضع، عمل، مسائل اعتقادی، عبادت، ملکات حسنه.
این کتاب در 14 جلسه از مباحث معظم له در مبحث «تادیب غضب؛ عجب و انکسار» با عناوین ذیل مطرح شده است:
جلسه اول: تعریف عجب - تفاوت کبر و عجب و...
جلسه دوم: اقسام عجب درونی - اقسام عجب بیرونی و...
جلسه سوم: آفات عجب - خودستایی در بین مردم و...
جلسه چهارم: آثار عجب در عبادت - تفاوت کبر و عجب و...
جلسه پنجم: راه های درمان بیماری عجب - راه اجمالی؛ درمان جهل و...
جلسه ششم: درمان عجب به علم - ارزشمند ترین علوم و...
جلسه هفتم: عجب به علم و اولیای خدا علیهم السلام و...
جلسه هشتم: آفت پذیری علم ، درمان عجب به جهل و...
جلسه نهم: درمان عجب به مسائل ظاهری - توجه به فضیلت های انسانی و...
جلسه دهم: عجب به مال و درمان آن - عجب به طرفدران و درمان آن و...
جلسه یازدهم: عجب به مقام و درمان آن - درمان عجب به عمل نیک و...
جلسه دوازدهم: درمان عدم اعتماد به رحمت الهی - ماه رجب؛ ماه رحمت و فضل الهی و...
جلسه سیزدهم: درمان ادلال - چند تذکر درباره عجب و...
جلسه چهاردهم: انکسار نفس - ضد عجب و...
جلد 7 : پنجمین رساله از قوه ی غضبیه به موضوع رذیله سهمگین کبر پرداخته است. کبر یکی از ثمرات عجب به معنای خودبزرگ بینی در مقایسه با دیگران است که در مقابل فضیله تواضع مطرح است که حالات زیبای روح بوده و در ادامه تواضع از دیدگاه علمای اهل معرفت پرداخته شده است.
این کتاب در 18 جلسه از مباحث معظم له در مبحث «تادیب غضب؛ کبر و تواضع» با عناوین ذیل مطرح شده است:
جلسه چهارم: راه های علمی درمان کبر - پیامدهای کبر و...
جلسه پنجم: جایگاه مقایسه - راه های علمی درمان کبر و...
جلسه ششم: نشانه های کبر.
جلسه هفتم: نشانه های کبر - آثار استغفار و..
جلسه هشتم: معنای تواضع.
جلسه نهم: درجات تواضع - آثار تواضع و..
جلسه دهم: مرور مباحث گذشته - آثار تواضع و...
جلسه یازدهم:مرور مباحث گذشته - آثار تواضع و...
جلسه دوازدهم: تواضع در بعد شخصی - تواضع در بعد اجتماعی و..
جلسه سیزدهم: تواضع در پوشش - تواضع در علم و...
جلسه چهاردهم: تواضع در برابر فروع دین.
جلسه پانزدهم: تحصیل تواضع در برابر فروع دین و...
جلسه شانزدهم: جهات درجه دوم تواضع در برابر حق.
جلسه هفدهم: تواضع در برابر خدا.
جلسه هجدهم: اقسام تواضع در برابر خدا - اقسام متواضعان و...
جلد 8 : «تادیب غضب؛ نفس و آثار آن» هشتمین جلد از مجموعه ی «اخلاق ربانی» اثری است مشتمل بر آموزه های « آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی» که در آن با نگاهی کامل و مجتهدانه به متون اسلامی و مشارکت عقل سلیم در فهم گزاره های دینی به بررسی مباحث اخلاقی پرداخته شده است.
این کتاب در 11 جلسه از مباحث معظم له در مبحث «تادیب غضب؛ نفس و آثار آن» با عناوین ذیل مطرح شده است:
جلسه اول: معنای ذلت
جلسه دوم: اعتدال در غضب
جلسه سوم: افتخار و راه درمان فخرفروشی
جلسه چهارم: استحقار نفس و بغی
جلسه پنجم: پیامدهای بغی و تسلیم و انقیا
جلسه ششم: تزکیه نفس و عصبیت
جلسه هفتم: عصبیت درونی و بیرونی
جلسه هشتم: درمان عصبیت و انصاف
جلسه نهم: آثار انصاف و استقامت بر حق
جلسه دهم: قساوت و رقت
جلسه یازدهم: اسباب قساوت و راه علاج قساوت قلب
کتاب نهم : اخلاق ربانی به سومین قوه اصیل در انسان پرداخته است. شهوت شکم و شهوت جنسی که دو معنای عمومی از شهوت است، ازدواج و فواید آن، افراط و تفریط در شهوت که پیامدهای بسیار زشتی را در پی دارد و تاثیر آن بر عقل و قوای جسمانی از مباحث مطرح شده در این کتاب می باشد.
این کتاب در 5 جلسه از مباحث معظم له در مبحث «تادیب شهوت» با عناوین ذیل مطرح شده است:
مقدمه: در باب قوای نفسانی انسان - در باب خلقت نفس و...
جلسه اول: انسان، مجموعه ای از نیروهای عقل، شهوت، غضب و وهم - سه حالت افراط، تفریط و تعادل برای شهوت و...
جلسه دوم: شهوت خوردن و آشامیدن - پرخوری و شکم پرستی، حالت افراطی شهوت شکم و...
جلسه سوم: شهوت جنسی - حال افراطی شهوت جنسی و...
جلسه چهارم: ادامه راه های پیشگیری و درمان شهوت جنسی و...
-230x250.jpg "کتاب اخلاق ربانی جلد 36 عدل")
