حکمت، گوهر گرانبهای انسان است که با وجود آن، انسان در همهٴ جنبه های وجودی خود، استحکام و متانت را مشاهده می کند و اگر از انسان جدا شده و بیگانه محسوب شود، انسان گمراهی و ضلالت را در خود لمس کرده ، احساس وحشت می کند.این کتاب طی مباحث خود، موضوعات حقیقت حکمت و معرفی حکیم، تجرد و آزادی روح در پرتو حکمت ، تفاوت حکمت عملی با عقل عملی، امتیازات عالِم الهی، نقطهٴ آغازین حکمت، معرفی حکمت نظری و عملی، نهج البلاغه و بطلان اصول دیالکتیک، معرفت، محبت و عبادت در نهج البلاغه و... را ارائه کرده است.
حکمت به دو قسم تقسیم میشود: بخشی که عقل به هست و نیستها میاندیشد و به منظر جهان نگریسته به مطالعه هستی مینشیند (حکمت نظری)؛ قسم دیگر که عقل نظری به مطالعهٴ بایدها و نبایدها پرداخته و به داوری در این میدان میپردازد.
این کتاب قویم، راه فهم و تحلیل مسئله حکمت و اقسام آن را در بیان امیر مؤمنان (علیهالسلام) تبیین میکند و در قالب پیشگفتار، مدخل و سه بخش، به حقیقت حکمت و معرفی حکیم، تجرد و آزادی روح در پرتو حکمت، تفاوت حکمت عملی با عقل عملی، امتیازات عالم الهی، حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه، نهج البلاغه و بطلان اصول دیالکتیک، اصل تجرد در نهج البلاغه، ابعاد حکمت عملی، معرفت و حجت و عبادت در نهج البلاغه و… میپردازد.