کتاب دانشنامه روابط سیاسی حضرت علی با خلفا

گفتار يكم؛ نقد و بررسي تحليل هاي مطرح شده درباره سكوت اميرالمؤمنين عليه السلام

دسته بندي شبهات سكوت اميرالمؤمنين عليه السلام

تحليلهاي انحرافي از سكوت اميرالمؤمنين عليه السلام را مي توان به سه دسته تقسيم نمود:

دسته يكم؛ شبهاتي كه مدعي «واگذاري خلافت، توأم با رضايت» مي باشند

يكي از مهمترين تبعات انحرافي اين شبهات، خروج حكومت ابوبكر از حصار غصب و القاي مشروعيت خلافت او مي باشد. اين رويكرد، در ميان منابع اهل سنّت، از پشتوانه هايي دروغين مبني بر «بيعت فوري» حضرت امير عليه السلام با ابوبكر برخوردار مي باشد. به همين دليل، گاهي به جاي ادعاي واهي «واگذاري خلافت، توأم با رضايت» از «بيعت مختارانه اميرالمؤمنين عليه السلام با ابوبكر» - آن هم در روزهاي آغازين خلافت او - سخن به ميان مي آيد!؟

روش نقد شبهات دسته يكم

ادعاي واهي «واگذاري رضايتمندانه خلافت» را مي توان با استناد به دو دسته از اسناد معتبر تاريخي به نقد كشيد (1)

الف) اسناد حاكي از «تلاش هاي اميرالمؤمنين عليه السلام جهت سرنگون ساختن خلافت غاصبانه ابوبكر».

ب) اسناد حاكي از «مطالبه ي زورمندانه ي بيعت» و «امتناع شديد اميرالمؤمنين عليه السلام از پذيرش آن».

(اسناد و مدارك هجوم به بيت فاطمه عليهاالسلام )

دسته دوم؛ شبهاتي كه مدعي «كناره گيري اميرالمؤمنين عليه السلام از خلافت و صرفنظر از آن، پس از گذشت شش ماه از خلافت ابوبكر» مي باشند.

يكي از مهمترين تالي فاسدهاي اين شبهات، به فراموشي سپردن اسناد تاريخي هجوم به بيت فاطمه عليهاالسلام مي باشد. زيرا در اين رويكرد انحرافي، كه از بيعت اميرالمؤمنين عليه السلام با ابوبكر - البتّه پس از طي «چندين ماه» - سخن به ميان مي آيد؛ «القاكننده شبهه» به آرامي و با زيركي، از كنار رويدادهاي تلخ روزهاي آغازين خلافت ابوبكر مي گذرد و در نتيجه، آن فجايع شوم تا حد «كدورتي جزئي» تقليل مي يابند!؟ همچنين، از ديگر تبعات انحرافي اين شبهه، شكل گيري بستر مناسبي براي القاي شبهات «حسن روابط اميرالمؤمنين عليه السلام با خلفا» مي باشد كه اين سنخ از شبهات نيز به نوبه خود، سعي در به فراموشي سپردن جنايات شوم روزهاي نخستين خلافت ابوبكر دارند!؟

روش نقد شبهات دسته دوم

ادعاي واهي «كناره گيري تدريجي اميرالمؤمنين عليه السلام از خلافت و صرفنظر از آن» البتّه پس از طي چندين ماه از خلافت ابوبكر، را مي توان با دو روش زير به نقد كشيد:

الف) نقد و بررسي «نقلهاي دروغين بيعت مختارانه اميرالمؤمنين عليه السلام ، پس از گذشت شش ماه از خلافت ابوبكر». 

ب) نقد و بررسي «شبهات حاكي از همكاري اميرالمؤمنين عليه السلام با خلفا». 

دسته سوم؛ شبهاتي كه مدعي «عدم طرح حقّ خلافت و امتناع از تبيين مكتب امامت» مي باشند

اين شبهات، گاهي به صورت غير مستقيم و در ضمن «شبهات دو دسته پيشين» و گاه نيز در قالب شبهه «امتناع از تبيين ولايت و امامت علوي» القا مي گردند. هدف از القاي اين قبيل شبهات، «دعوت شيعيان به خاموشي گزيدن از طرح مباحث مربوط به خلافت و وصايت» اميرالمؤمنين عليه السلام مي باشد.

روش نقد شبهات دسته سوم

ادعاي واهي «امتناع اميرالمؤمنين عليه السلام از طرح حقّ خلافت و خاموشي گزيدن ايشان از تبيين مكتب امامت» را با استناد به «احتجاجهاي اميرالمؤمنين علي عليه السلام » به ويژه با استناد به «سخنان آن حضرت عليه السلام » در جريان تلاش هاي سرسختانه ايشان جهت اعاده حقّ به تاراج رفته شان مي توان به نقد كشيد. (4)

آيا اميرالمؤمنين عليه السلام خلافت را واگذار و از حقّ خويش صرف نظر نمودند؟

از جمله تحليلهاي وحدت طلبانه درباره مواضع سياسي و اجتماعي حضرت امير عليه السلام پس از رحلت پيامبر صلّي الله عليه و آله و سلم، ارائه

تفسيرهاي غير واقعي از برخي عملكردهاي ايشان مي باشد كه از آنها به «سكوت» تعبير مي شود. نخستين هدف القا كنندگان شبهه سكوت اين است كه مواضع آن حضرت عليه السلام را به واگذاري حقّ خويش و دست شستن از اقامه آن تفسير كنند!؟ به گونه اي كه مخاطب تصور كند كه آن حضرت عليه السلام نه تنها در قبال غصب خلافت، هيچ گونه ابراز مخالفت و يا عكس العملي نشان ندادند؛ بلكه، گمان نمايد كه آن حضرت عليه السلام ، حتّي از اقدامات ديگران در اين زمينه نيز به شدت جلوگيري نمودند!؟ دامنه اين شبهات تا آنجا گسترش يافته است كه با سوء استفاده از معناي لغوي واژه سكوت، با شبهه «خاموشي گزيدن اميرالمؤمنين عليه السلام از طرح حقّ خلافتشان» مواجه مي گرديم. چنانچه ابراز شده:

«اولين قضيه، قضيه خلافت بود كه امام علي (ع) در قبال اين مسأله سكوت اختيار كرد. ايشان به هيچ كس اجازه نداد تا با ارائه مكتب خلافت، به تفرقه ميان مردم دامن بزند و نقشه هاي خودشان را پياده كنند». ! (5) جهت بررسي و تحليل اين شبهه، ابتدا لازم است تا بدانيم