شخصِ مراقِب باید دائماً نسبت به خود ترقّب داشته باشد. یعنی کشیک نفس را بکشد. انسانِ مراقِب، دائماً در حال کنترل نفس خود در همه مراتب و همه اوقات است؛ و تفاوت سالک با سایرین در همه مراتب مراقبات از همین جهت است؛ یعنی دیگران تنها در مواجهه با گناه مراقب نفس خود هستند و کشیک نفس را در اوقات خاصی از شبانهروز انجام میدهند اما سالک در همه اوقات مراقب نفس خود است؛ همانند مادری مهربان که نه فقط در هنگام مواجهه با خطر مراقب فرزند خود است، بلکه در همه لحظات مراقب خطرات احتمالی است که فرزند را تهدید می کند.مؤمن نباید نفس خود را رها کند تا هرچه خواست، انجام دهد؛ او باید مراقب ذرهذره خوراک جسم و فکر و قلبش باشد؛ در همینرابطه، علامه بحرالعلوم؟ره؟ میفرماید: «مراقبه عبارت است از متوجه و ملتفت خود بودن در جمیع احوال، تا از آنچه بدان عازم شده و عهد کرده، تخلف نکند». به بیان علامه طباطبایی: ، چنین مراقبهای عامل رشد و ترقی است تا جایی که همانگونه که رب دائما ناظر و مراقب عبد است، عبد نیز نظارهگر رب خود باشد و لحظهای او را فراموش نکند. آخرین توصیه ایشان در لحظات پایانی عمر شریفشان به شاگرد خاص خود (آیتالله سعادتپرور ره) این بود: مراقبه، مراقبه، مراقبه!
معرفی مجموعه «مراقبات اخلاق توحیدی»
در مکتب تربیتی علامه طباطبایی(ره) «مراقبه» مهم‌ترین رکن سیروسلوک توحیدی است. چنان‌که سالک هرچه در مراتب سلوک پیش می‌رود، مراقبهای متناسب با آن مرتبه دارد.
در این میان، یکی از مشکلات اصلی در فضای مراقبه، توجه دائمی و ایجاد حال‌وهوای متناسب با هر مرحله از مراقبه است. تجربه ثابت نمود که برای جبران این نقیصه، لازم است که با توجه به روحیات هرکس، مجموعه‌‌ای مستقل، هدفمند، سیردار، دارای جامعیت و تنوع لازم ضروری به نظر می‌رسد. در همین راستا، موسسه جلوۀ نور علوی بر آن شد تا با تدوین دفاتر اربعینی برای هر مرحله از مراحل مراقبه، این نیاز مهم را برآورده سازد تا مشتاقان بتوانند از آن در راستای تعمیق و ملکه‌شدن مراقبات عملی استفاده نمایند.
این مجموعه دارای ویژگی‌های ذیل است:
- شرح و تبیین هر مرحله از مراقبه در سیروسلوک توحیدی و بیان اهمیت و جایگاه آن با استفاده از بیانات علمای اخلاق؛
- تأثیر‌گذاری لازم در راستای ایجاد حال‌وهوای متناسب با هر مرحله مراقبه؛
- تنوع ساختاری محتوا در شش‌زمینه مختلف؛
- رعایت سیر طولی و عرضی در غالب موارد؛
- تبویب موضوعی و هدفمند مطالب؛
در این مجموعه که متشکل از اربعینیات است، برای هر روز با این محتواها مواجه هستیم: آیات قرآن کریم، روایات نورانی اهل‌بیت(ع)، کلام بزرگان، شعر، داستان، فرازهایی از ادعیه مأثوره.
بحمدالله تاکنون پنج جلد از این مجموعه تألیف شده که عبارتند از:
