کتاب هدایت قرآن به ولایت امامان علیهم السلام

مرحوم سید هاشم بن سلیمان توبِلی بحرانی مشهور به علامه بحرانی که از علمای مطرح امامیه (زاده بحرین) در قرن دوازدهم هجری قمری است. او مرجع تقلید وقت شیعیان بود و بجز مسلمانان بحرین، بسیاری از شیعیان در کشورهای مختلف نیز از او تقلید می‌کردند.

او از نوادگان علامه سیدمرتضی علم الهدی است، بنابراین نسبش به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد. علامه بحرانی شاگردان بسیاری تربیت کرد و حوزه درس گسترده‌ای داشت. علامه شیخ حر عاملی صاحب کتاب شریف «وسائل الشیعه» از جمله شاگردان اوست.

مشهورترین کتاب علامه بحرانی «البرهان فی التفسیر القرآن» است که از منابع مهم تفسیر روایی نزد شیعیان به شمار می‌آید. این کتاب و مقدمه آن نشان دهنده مشرب اخباری علامه است. به همین دلیل این چهره تابناک جهان تشیع در گردآوری احادیث هم تلاش فزاینده‌ای به خرج داد و شخصیت‌هایی چون مرحوم مقدس اردبیلی و مرحوم محمدحسن نجفی مشهور به صاحب جواهر ایشان را بسیار عادل و واجد ملکه عدالت معرفی کرده‌اند.

تلاش علمی علامه بحرانی در گردآوری حدیث منجر به کتاب‌های دیگری شد که از جمله مشهورترین آنها می‌توان به کتاب‌های «حلیة الابرار فی احوال محمد و آله الاطهار» و «علی (ع) و السنه» (در کتب قدیم از این کتاب به «مناقب امیرالمومنین (ع)» یاد شده) است. کتاب «علی (ع) و السنه» شامل گردآوری احادیثی از کتاب‌های حدیثی اهل سنت در باب فضایل حضرت امیرالمومنین امام علی بن ابیطالب (ع) است. به همین دلیل این کتاب یکی از مهم‌ترین منابع برای کسانی به شمار می‌رود که قصد مناظره با مخالفان شیعه را دارند.

علامه بحرانی در تدوین این کتاب از شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید، احتجاج طبرسی، مناقب خوارزمی، کفایت الطالب شافعی، کنزالعمال علی متقی، زائدالسمطین حموینی شافعی و منابع دیگر، بهره جسته است.کتاب مشتمل بر روایات، احادیث و حکایت‌هایی است که در شان و منزلت علی (ع) و جایگاه امامت و خلافت وی در اسلام نقل شده است.

دلالت احادیث وصایت

احادیث وصایت دلالت بر چه معنایى دارد؟

«وصایت» در لغت به معناى عهد است. حال اگر متعلّق وصیّت معیّن گردد، بر همان مورد تعیین شده حمل مى شود، ولى در صورتى که مورد وصیّت معیّن نگردد حمل بر تمام مواردى که تعلّق وصیّت به آن ممکن است، مى شود. روایات «وصایت» همگى از قسم دوم است که مورد وصیّت مشخص نشده. در نتیجه وصیّت پیامبر(ص) بر مطلق شؤونات حضرت حمل می شود؛از جمله مسأله زعامت و امامت و حاکمیت بر مسلمین. چنانکه علامه بحرانى نیز به همین مسأله اشاره کرده است.