از بزرگ‌ترین مسائل حساس که در شناسایى هاى حیات انسانى در اغلب قرون و اعصار، اذهان را به خود مشغول داشته، موضوع «اخلاق و تعلیم و تربیت» است. دربارۀ اهمیت اخلاق، همین مقدار کافى است بگوییم که: اخلاق مى کوشد در درون افراد بشرى عواملى را ایجاد کند که آنان بتوانند بدون ترس از کیفر، از ارتکاب جرم خوددارى کنند و بدون طمع در پاداش، نیکی‌ها را انجام دهند و ضرورت شناخت حق و کوشش در راه آن را از نیروى درونى خود دریافت کنند. همۀ تمدنهاى اصیل بشرى، انبیای عظام الهى، حکماء، نوابغ انسان شناس، اخلاقیون و فرهنگسازانِ تاریخِ انسانى در طول قرون و اعصار متمادى که هماهنگى و اتحاد انسان‌ها را هدف فعالیتهاى خود قرار داده بودند، مى دانستند که اگر افراد بشر بخواهند به مقام هماهنگى و اتحاد برادرى و برابرى که اصیل ترین آرمان انسانى است، نائل شوند، قطعاً باید در صفات عالى و اخلاقىِ شایسته و والا که عوامل کمال هستند، به هم برسند، نه در مراحلِ پستِ حیوانى و صفات جمادى و ماشینى.
اثری که پیش روی دارید، سیزدهمین مجموعه آثار علامه محمدتقی جعفری است که به فلسفۀ اخلاق و تعلیم و تربیت می‌پردازد. در این مجموعه آثار، جنبۀ واقعی و تاریخی برخی روش‌های اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته و سپس به تعریف اخلاق و اهمیت تعلیم و تربیت پرداخته شده است. در ضمن، برخی از مطالب این مجلد، قبلاً به صورت کتاب‌های مستقل منتشر شده است، مانند: اخلاق و مذهب، ارکان تعلیم و تربیت. سایر مطالب نیز از مجلدات 1، 9، 10، 17، 22، 24 و 26 ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه اخذ شده است.
