مَعانی الأخبار کتابی روایی از شیخ صدوق، از عالمان برجسته شیعه در قرن چهارم هجری. این کتاب حاوی مجموعه روایاتی است از رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع) در توضیح حدود پانصد اصطلاح قرآنی، روایی، کلامی و فقهی.
محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی مشهور به شیخ صدوق، از بزرگ‌ترین علمای قرن چهارم هجری قمری بوده است. سال تولد وی پس از ۳۰۵ق بوده است و در ۳۸۱ ق درگذشت و در قبرستان ابن بابویه مدفون شد. وی بزرگ‌ترین محدّث و فقیه مکتب حدیثی قم بود. او حدود ۳۰۰ اثر علمی از خود بجا گذاشته بوده است که بسیاری از آنها مفقود شده است. کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه اثر اوست.
شیخ صدوق، کتاب معانی الاخبار را بعد از کتاب‌های «توحید» و «علل الشرایع» نوشته و نگارش آن به سال ۳۳۱ق پایان یافته است.
کتاب حدیثی معانی الاخبار در پنج موضوع احادیث تفسیری، فقهی، کلامی، اخلاقی، تاریخی آمده است که حجم قابل توجهی به احادیث تفسیری اختصاص دارد. این کتاب شامل ۸۰۹ حدیث است که در ضمن ۴۲۹ باب آمده است و در هر باب از یک تا صد حدیث وجود دارد.
عناوین ابواب
از جمله ابواب کتاب می‌توان به این موارد اشاره کرد:
معنای بسم الله الرحمن الرحیم،
معنای سبحان الله،
معنای حروف مقطعه،
معنای من کنت مولاه فعلی مولاه،
معنای بیع الحصاة،
معنای لوح و قلم،
معنای ازدواج نور با نور،
معنای جوانمردی و مردانگی،
معنای وحدت و تفرقه و معنای سنت و بدعت،
معنای سخن حضرت رسول خدا(ص) که می‌فرماید: «اختلاف امت من رحمت است»،
معنای همسایه و حد همسایگی،
معنای غیبت و بهتان و....
ویژگی‌های کتاب
روش شیخ صدوق در نگارش کتاب معانی الاخبار دارای ویژگی‌ها و موارد قابل توجهی است:
اذعان صدوق به پرسیدن معانی برخی اخبار و احادیث از اساتید خویش
بیان و مکان زمان استماع حدیث
استناد به اقوال لغویین
استدلالات کلامی صدوق
ذکر روایاتی در قرائت آل یاسین
ارجاع به کتب و منابع دیگر
ذکر احادیث مشهور اهل سنت از طریق شیعه و تصحیح معنای مقصود از آن
بحث پیرامون اسناد روایات.
اعتبار و ارزش کتاب
مصحح کتاب در ابتدای آن می‌نویسد:اهمیت این کتاب در جهت موضوع آن در میان دیگر آثار شیخ صدوق می‌باشد؛ چرا که این کتاب در مقام بیان مفاهیم احادیث و مشکلات اخبار از زبان اهل بیت است... و روزگار کتابی مانند این در این زمینه به خود ندیده و بر سبک آن کتابی نوشته نشده و فواید آن در غیر آن یافت نمی‌شود.
معانی الأخبار مانند دیگر کتاب‌های شیخ صدوق، پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایی شیعه به شمار میآید و روایات آن در بسیاری از مجموعههای بزرگ روایی شیعه مانند کتب اربعه، بحار الانوار و وسائل الشیعة آمده و به آن استناد شده است.
پژوهش‌های پیرامون کتاب
آقا بزرگ تهرانی کتابی را به داوود بن حسن بن یوسف اوالی بحرانی نسبت داده که معانی الاخبار را بر اساس حروف الفبا تنظیم کرده است همچنین کتاب شرح معانی الاخبار توسط ملا عبدالنبی طَسّوجی نگاشته شده است.
این کتاب توسط توسط آقا محمد ابراهیم بن محمدعلی آبادی یزدی و عبدالعلی محمدی شاهرودی به فارسی ترجمه شده است. همچنین ترجمه‌ای نیز توسط حمیدرضا شیخی انجام شده است.
-500x500.jpg)
-230x250.jpg "کتاب توحید شیخ صدوق")
-230x250.jpg "کتاب الخصال المحمودة و المذمومة")
-230x250.jpg "کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال")
-230x250.jpg "کتاب علل الشرایع شیخ صدوق")
-230x250.jpg "کتاب رسائل شیخ صدوق")
