اَلْألفَیْن فی إمامَةِ أمیرالمؤمنین علیه‌السلام کتابی به زبان عربی اثر علامه حلی(متوفای ۷۲۶ق). این کتاب مشتمل بر هزار دلیل بر اثبات امامت امیرالمؤمنین(ع) و هزار دلیل بر ابطال شبهه مخالفان است.
علامه حلّی، عالم شیعی قرن هشتم است. پس از مرگ محقق حلی در سال ۶۷۶ق که مرجعیت شیعیان را بر عهده داشت، مردم علامه حلی را برای این امر مهم مناسب یافتند و او در ۲۸ سالگی زعامت و مرجعیت شیعیان را بر عهده گرفت. مناظرات و آثار او موجب گرایش سلطان محمد خدا بنده به تشیع و رواج مذهب شیعه در ایران گردید. علامه حلی درفقه، اصول، عقاید، فلسفه و منطق دارای تألیفات است.
شیخ جمال الدین، ابو منصور، حسن بن یوسف بن علی بن مطهر حلی ملقب به علامه حلی در 27 رمضان المبارک سال 647 هجری قمری چشم به جهان گشود. علامه حلی از کسانی است که عنوان جامع معقول و منقول بحق برازنده اوست. او همان طور که اکثر علما در باره اش گفته اند مجتهدی حکیم، متکلمی رجالی، مفسری محدث و ادیب و شاعر است.
این کتاب یکی از مهمترین کتب کلامی شیعه امامیه پیرامون اصل امامت است. نویسنده گرانقدر و عالم بزرگوارشیعه علامه حلی در این کتاب برای اثبات امامت علی بن ابیطالب علیه السلام 1000دلیل و در رد مخالفان نیز 1000دلیل دیگر ارائه کرده‌است.
یکی از تالیفات علامه حلی، کتاب الالفین الفارق بین الصدق و المین است که به طور مستقل درباره امامت به رشته تحریر درآمده است. نویسنده در نوشتار حاضر پس از بیان اطلاعاتی در خصوص محتوا و تاریخ های مختلف کتابت و نیز چاپ نسخه های این کتاب، از کتاب نورالعین فی ترجمه الالفین یاد کرده و بخش هایی از این ترجمه را بیان می دارد. سپس در ادامه دو ترجمه جدید از کتاب، تهیه شده توسط آقای وجدانی و آقای رحمتی شهرضا را مورد مداقه قرار داده و با ارائه استدلال ها و شاهد مثال هایی از متن ترجمه شده آقای رحمتی، ترجمه وی را در بوته نقد و بررسی قرار می دهد. نویسنده پس از بیان نمونه هایی از غلط های ترجمه ای مندرج در کتاب، صورت صحیح ترجمه را نیز بیان می کند
محتوای کتاب :
علامه حلی کتاب را به یک مقدمه، دو مقاله و یک خاتمه تقسیم نموده است. او در دو مقاله هزار دلیل بر امامت امام علی(ع) و هزار دلیل بر ابطال شبهه مخالفان اقامه کرده است.
او در مقدمه کتاب می‌گوید:
«من در این کتاب، از ادله یقینی و برهان‌های عقلی و نقلی، هزار دلیل بر امامت سید الوصیین علی بن ابیطالب علیه‌السلام و هزار دلیل بر ابطال شبهات مخالفان آوردم. همچنین به قدر کفایت ادله‌ای بر امامت بقیه ائمه علیهم‌السلام ذکر کردم... و آن را بر یک مقدمه و دو مقاله و یک خاتمه مرتب نمودم».
مؤلف کتاب را برای فرزند خود فخر المحققین نوشته است.
اصل کتاب در دو جلد تألیف شده و پس از علامه، فخر المحققین آن را جمع‌آوری و مرتب نموده است. فخر المحققین در پایان نسخه نوشته: «در سال ۷۵۴ق در نجف اشرف کتاب را جمع‌آوری نمودم.»
حلی در پایان کتاب می‌نویسد: «این آخرین مطلبی بود که از ادله نقل کردم و مجموع آنها 1038 دلیل است، لکن ادله بر امامت امیرالمؤمنین علی(ع) بسیار زیاد است و ما به همین مقدار اکتفا نمودیم.»
از ظاهر این نقل- با مقایسه آنچه در ابتدای کتاب ذکر نموده- چنین برمی‌آید که: یا علامه از قصد خود منصرف شده و به همین مقدار از ادله اکتفا کرده و یا اینکه فخر المحققین هنگام تنظیم کتاب بقیه ادله را پیدا نکرده و حدود نهصد و اندی دلیل مفقود شده است.
البته انتهای کتاب موجود است و احتمالا قسمت‌هایی از اواسط کتاب از بین رفته است.
گر چه علامه حلی مقدمه مبسوطی در ابتدای کتاب آورده و دو مقاله را هم ذکر کرده؛ اما در کتاب اثری از خاتمه کتاب که در ابتدا وعده داده بود به چشم نمی‌خورد.
ابواب کتاب :
مقدمه:
علامه در مقدمه کتاب بحث‌هایی پیرامون امام، شخصیت امام، وجوب نصب امام و صفات لازم در وجود امام مطرح کرده و پس از آن، ادله مخالفین را ذکر نموده و به آنها پاسخ‌های جامع و کامل داده است.
مقاله‌ها:
مؤلف از صفحه 36 کتاب، بحث مبسوط خود را پیرامون ادله امامت حضرت علی(ع) آغاز نموده است. به جهت سهولت دسترسی به مطالب کتاب، هر صد دلیل یک جا ذکر شده و پس از رسیدن به عدد صد دوباره شماره‌ها از یک آغاز شده و در آغاز آنها، عنوان المائة الثانیة، المائة الثالثة و... را آورده است. علامه در تمام کتاب، از ادله نقلی و عقلی به طور هم‌زمان استفاده کرده و ترتیب و تمایز خاصی بین ادله دیده نمی‌شود.
چون طرف بحث علامه، مخالفین مذهب تشیع هستند نه غیر مسلمانان، علامه از آیات قرآن بسیار در استدلال‌های خود بهره برده و به همان دلیل، هیچ استدلالی به احادیث و روایات ائمه و معصومین از طریق خاصه ندارد.
با توجه به احاطه علامه به علوم مختلف، استدلال‌های علامه بسیار متنوع بوده و از استحکام بالایی برخوردار است. علامه از انواع قضایا و قیاس‌های منطقی مانند ضروریه، ممکنه بالامکان العام و بالامکان الخاص، دائمه و... در ادله خود یاری جسته و بسیار موفق بوده است.
بیشتر حجم کتاب الألفین را ادله اثبات احقیت و اولویت امیر المؤمنین علی(ع) گرفته و کمتر به رد صلاحیت غیر پرداخته است زیرا زمانی که اولویت و تعین سید الوصیین علیه‌السلام اثبات شود جایی برای توهم غیر وجود نخواهد داشت.
ترجمه کتاب الالفین :
چاپ و ترجمه
این کتاب به جهت اهمیت موضوع، اتقان مطالب و فضل و علم مؤلف بسیار مورد توجه قرار گرفته به طوری که بارها تجدید چاپ شده است از جمله:
در سال 1296 قمری در ایران.
در سال 1298 قمری در ایران، که در حاشیه آن کتاب منهاج الکرامه علامه هم آمده است.
در سال 1372 قمری در ایران، همراه با مقدمه‌ای از شیخ احمد وائلی.
در سال 1409 قمری توسط انتشارات دار الهجرة قم.
ترجمه وجدانی در سال 1409 قمری توسط انتشارات دار الهجرة قم.
در ابتدای این طبع، مقدمه‌ای در شرح حال مؤلف و کتاب توسط حسین اعلمی نگاشته شده است. گرچه چاپ اخیر دارای فهرست‌های متنوع پایان کتاب نیست، اما در حواشی کتاب تعلیقات فراوانی اضافه شده و در بسیاری از آنها نکات پیچیده متن کتاب به زیبایی توضیح داده شده و بعضی استدلال‌های کتاب مفصلا تبیین شده است.
